Most na Bystrzycy

Konstanty Kietlicz-Rayski (1868–1924) studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, następnie w Warszawie, w klasie rysunkowej wybitnego malarza Wojciecha Gersona oraz w pracowni Leona Wyczółkowskiego. W pierwszych dziesięcioleciach XX wieku należał do najbardziej aktywnych animatorów lubelskiego życia artystycznego. Był malarzem i etnografem – autorem licznych studiów typów ludowych Lubelszczyzny i Podhala, zajmował się działalnością publicystyczną, amatorsko grywał w teatrze. Jego twórczość umiejscawia się w tradycyjnym nurcie sztuki, która według Kietlicza powinna być przede wszystkim zrozumiała dla odbiorcy. Zdominowały ją akwarelowe i lawowane tuszem nastrojowe pejzaże i widoki malowniczych zakątków Lublina, z którym artysta po 1904 roku związał swoje życie.

Rysunek Kietlicza ujmuje most na Bystrzycy przy ulicy Zamojskiej w szerszej perspektywie, z widocznymi w oddali wieżami katedry i dwóch lubelskich bram – Trynitarskiej i Krakowskiej. Most wzniesiony w 1909 roku metodą wstępnie sprężonego betonu należy do najstarszych żelbetowych mostów w południowo-wschodniej Polsce. Powstał w miejscu dawnego drewnianego mostu na trakcie bychawskim i uściługsko-zamojskim, prowadzącym z Lublina w kierunku południowym. W 2012 roku nazwano go imieniem projektanta, Mariana Lutosławskiego – inżyniera, wynalazcy i społecznika, autora drugiego lubelskiego mostu wzniesionego w 1908 roku na Kalinowszczyźnie. Obie konstrukcje, zbudowane w technologii wynalezionej przez François’a Hennebique’a, na wbijanych palach żelbetowych, należą do jedynych zachowanych w Europie mostów tego typu. Neogotycki kostium architektoniczny zaprojektował Jan Heurich młodszy, wzorując się na paryskim kościele Saint Severin. Warszawski architekt nadał betonowym balustradom formę ażurowych maswerków z filarami zwieńczonymi sterczynami w kształcie szyszek. Most doświetlały latarnie umieszczone na akcentujących skrajne przęsła monumentalnych fialach. Jego wzniesienie udokumentowano na żeliwnej tabliczce przechowywanej w Muzeum Historii Miasta Lublina: „Most żelazno-betonowy systemu Hennebique’a zbudowany przez inżyniera M. Lutosławskiego, Warszawa, Bohema 1”.

Anna Hałata