Koszyczek

Ceramiczny koszyczek pochodzi z wytwórni w Lubartowie, która funkcjonowała zaledwie dziesięć lat. Przedsiębiorstwo założył hrabia Henryk Łubieński – przemysłowiec, finansista, wiceprezes Banku Polskiego. Planując przedsięwzięcia gospodarcze na terenie Lubelszczyzny, zakupił w 1839 roku od Sanguszków rozległe dobra lubartowskie. Na ich terenie otworzył fabrykę wyrobów ceramicznych, a w Serocku wielką stalownię. Manufakturę ceramiki ulokowano w dworskich budynkach gospodarczych: dawnych spichlerzach i stajniach przerobionych na pomieszczenia fabryczne. Od 1841 roku jedynym właścicielem był bratanek założyciela – Paweł Łubieński. W pierwszych latach działalności stanowisko dyrektora „fabryki wyrobów fajansowych, terrolitowych, porcelanowych i glinianych” piastował Niemiec, Robert Wendler, który przeniósł się potem do wytwórni porcelany w Tomaszowie Lubelskim. Po nim zakładem kierował Teodor Mattschas. Już w pierwszych latach pojawiły się problemy. Henryk Łubieński został oskarżony o malwersacje finansowe i wskutek zarzutów o niegospodarność dobra lubartowskie zajął Bank Polski. Zakład działał jeszcze kilka lat, ale w 1850 roku sytuacja była tak zła, że zdecydowano o jego likwidacji. W krótkim okresie działalności wytwórnia lubartowska zdołała wypracować pewną renomę, jej wyroby znalazły wielu nabywców. Ich głównymi zaletami były trwałość, piękne kształty, dokładność wykonania i efektowne polewy. Przy tworzeniu wzorowano się na ceramice angielskiej. Wyroby opatrywano wyciśniętym napisem „Lubartów” italiką bądź kursywą lub pieczątką z herbem Lewart i napisem „Lubartów”. Fajanse i kamionki mają niepowtarzalny styl. Charakterystyczną cechą talerzy, talerzyków, plecionych koszyczków, waz, wazoników jest jednotonowa barwa – biała, kremowa, szara, brunatna, brązowa w różnych odcieniach, czarna. Interesującą dekorację stanowią elementy plastyczne w postaci różnorodnych motywów. Omawiany koszyczek o ażurowych bokach z ustawionych równolegle prętów, oplecionych pośrodku, na brzegu owiniętych taśmą, ma okrągłe dno ozdobione plastycznym motywem bukietu kwiatów przewiązanego wstążką. Oprócz naczyń w wytwórni lubartowskiej wykonywano przedmioty dekoracyjne, o charakterze rzeźby, jak na przykład figurki postaci ludzkich czy zwierząt (najczęściej psów).

Bożena Kasperowicz