Szkaplerz

Szkaplerz z Piotrkowa koło Lublina z końca XIX wieku jest dwuczęściowy i ma kształt kwadratu o bokach 5 cm. Tego typu zawieszki były wykonywane z tkaniny wełnianej lub sukna, na które naklejano lub naszywano materiał z obrazkami, haftami, drzeworytami z przedstawieniem symboli religijnych. Czasami pomiędzy warstwy tkaniny wkładano obrazki święte, medaliki lub krzyżyki. Jedna część spoczywała na piersiach, druga – na plecach. W okolicach Krzczonowa i Zamościa kobiety nosiły je także na ubraniu razem z koralami lub schowane pod koszulą. Niektóre osoby nadal noszą szkaplerze tego typu.

Prezentowany szkaplerz jest wykonany z dwóch kwadratów połączonych dwiema białymi wstążkami. Kwadraty są z czarnej tkaniny, a ich brzegi zostały obszyte materiałem w kwiaty. W każdym w środkowej części znajduje się czerwone serce z materiału obszyte ściegiem dzierganym. W jednym z nich tym samym ściegiem są wyszyte symbole IHS z krzyżykiem nad literką H, czyli jest to tak zwany chrystogram, który był skrótem rozmaitych określeń czy tytułów chrystologicznych. Najczęściej jest jednak traktowany jako prosta łacińska transkrypcja skróconej greckiej wersji imienia Jezus. Początki stosowania tego akronimu sięgają prawdopodobnie już III wieku. Bywał używany jako sekretne oznaczenie grobów chrześcijan. W XV wieku chrześcijanie wypisywali go na drzwiach swoich domów. Na drugim kwadracie, nad sercem, są wyhaftowane litery PA, które mogą być inicjałami właścicielki. Pozostała przestrzeń jest zapełniona haftowanymi kwiatami w kolorze fioletowym, kremowym i zielonym. Szkaplerz został ozdobiony także cekinami, z których zachowały się dwa, prawdopodobnie było ich więcej rozłożonych symetrycznie.

Szkaplerze noszone dawniej i współcześnie przez wiernych są oznaką oddania się opiece Matki Bożej, a także wyrazem pobożności, są noszone na co dzień. W przeszłości w okolicach Krzczonowa były niezbędnym elementem stroju ślubnego panny młodej. Miały zabezpieczać właścicielkę, biorącą udział w obrzędzie przejścia, przed grożącymi jej niebezpieczeństwami, szczególnie w fazie marginalnej, kiedy nie przynależała ani do grupy panien, ani mężatek.