Siekiera krzemienna

Neolityczna siekiera krzemienna z Leśna Górnego (niem. Hohenleese) jest jednym z pierwszych zabytków archeologicznych, które trafiły do zbiorów starożytności pomorskich gromadzonych w Szczecinie przez Towarzystwo Historii i Starożytności Pomorza (Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Alterthumskunde). Założone w 1824 roku Towarzystwo, dwa lata później uzyskało niewielkie pomieszczenia w szczecińskim zamku i zorganizowało w nich pierwszą wystawę zbiorów. W 1827 roku do kolekcji zostały włączone zabytki z zasobów miejscowego Gimnazjum Mariackiego oraz znaleziska, które wcześniej trafiły bezpośrednio pod opiekę nadprezydenta prowincji pomorskiej Johanna Augusta Sacka.

Wśród tych ostatnich, według informacji zamieszczonych w opublikowanym sprawozdaniu z działalności Towarzystwa za rok 1827, był zabytek określony jako kamienne dłuto, znaleziony w Leśnie (niem. Leese) i podarowany nadprezydentowi prowincji przez szczecińskiego radnego, kupca J. F. A. Gottloba Pitzschky’ego. Wprawdzie nie zachowała się do naszych czasów tworzona wówczas dokumentacja zbiorów, a opublikowana notka nie zawiera danych o numerze inwentarza, ale z bardzo dużym prawdopodobieństwem można identyfikować to znalezisko z siekierą krzemienną z Leśna Górnego. W 1880 roku została ona zaprezentowana na berlińskiej wystawie znalezisk archeologicznych i antropologicznych z terenu Niemiec, obok ponad stu pięćdziesięciu najcenniejszych zabytków oraz zestawu monet rzymskich z kolekcji szczecińskiego Towarzystwa. W katalogu towarzyszącym tej ekspozycji jest wymieniona jako topór z Leśna, tym razem z podanym numerem, zgodnym z zachowanym do naszych czasów oznaczeniem inwentarzowym, naniesionym bezpośrednio na zabytku.

Smukła, czworościenna siekiera z Leśna Górnego, z cienkim obuchem oraz gładzoną i polerowaną do połysku powierzchnią, jest charakterystycznym wyrobem tej kategorii narzędzi w wytwórczości krzemieniarskiej ludności kultury pucharów lejkowatych.

Krzysztof Kowalski