Postać kobiety

Biorąc pod uwagę kryteria dotyczące płci i wieku, możemy podzielić społeczeństwo dogońskie na trzy odrębne kategorie: świat mężczyzn, świat kobiet i świat dzieci. Mężczyźni odgrywają w nim główną, dominującą rolę i zajmują się zarządzaniem ludźmi, kierowaniem religią oraz gospodarką i polityką. Kobiety skupione są na trzech również bardzo ważnych zadaniach, ale przez mężczyzn określanych jako drugorzędne. Chodzi tu o zajmowanie się mężem, dziećmi i domem. Świat dzieci to świat zabawy będącej formą uczenia się.

W mitologii dogońskiej istnieje wiele wątków opisujących rywalizację pomiędzy kobietami i mężczyznami. Najczęściej dotyczy to fragmentów, w których opisuje się, że kobiety posiadały coś jako pierwsze, ale mężczyźni je tego pozbawili. Świetnym przykładem jest tutaj mit o pochodzeniu masek. To kobieta wykradła je Andumbulu – istotom niskorosłym zamieszkującym busz i przyniosła do wioski. Jednak jej mąż dostrzegł w maskach instrument pozwalający dominować jednej grupie nad inną i pozbył się swojej żony z domu, każąc jej przynieść wodę. Pod jej nieobecność wykradł maski oraz wszystkie akcesoria i ukrył wspólnie z innymi mężczyznami w jaskini. Innym przykładem rywalizacji płci, z której wychodzą zwycięsko mężczyźni jest opowieść o konyo – tradycyjnym piwie przygotowywanym z prosa. Bóstwo Gyinu nauczyło kobiety jego produkcji, ale to mężczyźni jako pierwsi się go napili i tym samym zyskali jasność i inne spojrzenie na wiele ważnych kwestii.

Choć granice między światami mężczyzn, kobiet i dzieci są bardzo szczelne, panuje między nimi równowaga, a kompetencje uzupełniają się wzajemnie, co wpływa korzystnie na prawidłowe funkcjonowanie społeczeństwa dogońskiego.

Ewa Prądzyńska