List do Władysława Sebyły

Określenie adresata listu – „Luby Skazańcze” – wiąże się z rozprawą sądową, którą Władysławowi Sebyle wytoczył Stanisław Szwajcer, autor zbioru wierszy Na cmentarzu biły dzwony. Śpiewy demoniczne, opublikowanego w Warszawie w 1937 roku w firmie księgarsko-wydawniczej Ferdynanda Hoesicka. W roku 1935 Sebyła rozpoczął pracę w Polskim Radiu, gdzie co drugi tydzień prowadził kwadrans literacki, budząc niekiedy gorące emocje. W lipcu 1937 roku omawiał na antenie radiowej tomik wierszy Szwajcera. Nie wymieniając ani autora, ani tytułu, lecz jedynie podtytuł tomu, stwierdził, że grafomańskie utwory w nim zamieszczone są „przykładem choroby umysłowej”. Stanisław Szwajcer (zawodowo pełniący funkcję aplikanta sądowego) poczuł się urażony krytyką swojej twórczości i skierował sprawę do sądu. Podczas procesu o zniesławienie jako biegły występował krytyk literacki Karol Wiktor Zawodziński, a jednym z obrońców był mecenas J. Lesman (Jan Brzechwa). Sąd uznał winę Sebyły, choć – jak dowiadujemy się z książki wspomnieniowej żony poety, Sabiny Sebyłowej – biegły K. W. Zawodziński twierdził, że „granice dozwolonej krytyki nie zostały przez oskarżonego przekroczone”. Autora Koncertu egotycznego skazano na dwa tygodnie aresztu z zawieszeniem, pięćdziesiąt złotych grzywny i sto złotych pokutnego. Ponadto Sebyła ogłosił z powodu obrazy Szwajcera oświadczenie w „Wiadomościach Literackich” (1938, nr 43) i „Kurierze Warszawskim” (1938, nr 274).

Czytając list Józefa Czechowicza, warto również zwrócić uwagę na przypis, w którym poeta wspomina o projekcie Jana Brzękowskiego wydawania pisma „Meta”, które – jak przypomina Tadeusz Kłak – „miało skupić dawnych członków i kontynuatorów krakowskiej awangardy”, swoim tytułem zaś nawiązywało „do koncepcji metarealizmu, wysuniętej przez Brzękowskiego w artykule Integralizm w czasie” („Pion” 1937, nr 39). Ostatecznie pismo nie ukazało się, a materiały przeznaczone pierwotnie dla „Mety” zostały przekazane do Czechowiczowskiego „Pióra”.