![E/9488/ML Obraz malowana na szkle, przedstawiający św. Barbarę. Prostokątny, w układzie pionowym, w ramie z deseczek (szer. 3,5 cm), bejcowanej na ciemno. Tło obrazu jasno szare. Wszystkie elementy posiadają czarny kontur. Postać umieszczona centralnie, w ujęciu 3. Święta w prawym ręku trzyma kielich z Hostią, w lewej – pióro. Twarz zwrócona w prawą stronę. Rysunek twarzy wykonany czarną kreską, jasne plamy na policzkach, czerwone usta. Włosy czarne, splecione w warkocz – opadają do tyłu (widoczne nad lewym ramieniem). Na głowie korona 7-mio listna (żółto-niebieska) z czarnym szczytem o kształcie kulistym. Suknia fałdowana, koloru pomarańczowo-czerwonego (fałdy zaznaczone na czerwono, z dekoltem w kształcie „V”, ozdobionym żółtą falbaną; przy rękawach – sięgających łokci- falbany czerwone. Suknia przepasana jasnobrązowym pasem. Wokół szyi małe czerwone korale. Na suknię narzucony płaszcz; na zewnątrz niebieski z ornamentem koloru ultramaryny i brązu, od wewnątrz żółty z podobnym ornamentem koloru czarnego. Tło u góry obrazu, po obu stronach postaci, ozdobione symetrycznymi kwiatami: 3 kuliste kwiaty czerwono-żółte, rozdzielone ciemnozielonymi listkami. Pod postacią szlak: falista żółta linia i owalne zielone listki.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/tnjjuk/contain-360-1000-max-e-9488-ml-001.jpg)
Święta Barbara
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
Geneza malarstwa na szkle sięga połowy XVI wieku i jest związana z rozwojem przemysłu szklarskiego, a także coraz powszechniejszym wykorzystywaniem w malarstwie farb olejnych. W Polsce stało się bardzo popularne za sprawą licznych warsztatów tworzących dla odbiorców wiejskich. Każdy wypracował własne wzorce i technikę tworzenia obrazów. W 2. połowie XIX wieku technika ta nie wytrzymała konkurencji z szybko rozpowszechniającym się oleodrukiem i zaczęła stopniowo zanikać.
Obrazy na szkle w odmianie przykarpackiej występowały na terenie pomiędzy Zamościem, Krosnem a Przemyślem. Pod względem artystycznoformalnym nie tworzyły jednolitej całości. Podobnie jak odmiana pokucka wykazywały powinowactwo z malarstwem zachodnio- i wschodnioeuropejskim. Przedstawienia św. Mikołaja nawiązywały do ikonografii cerkiewnej, reprezentatywnej dla obrządku greckiego Łemków zamieszkujących wspomniany obszar. Z grupą zachodnią były związane przede wszystkim wizerunki Matki Boskiej Częstochowskiej, ujęte w owalny otok właściwy dawnym sztychom.
Obrazy przykarpackie zachowały indywidualne oblicze – w ich kompozycji i dekoracji były zauważalne częste związki z drzeworytami ludowymi. Zapewne właśnie lokalny drzeworyt ludowy był bezpośrednim wzorem dla wyobrażenia św. Barbary. Pod względem ikonograficznym wiąże się z obrazami ze Słowacji lub Pokucia, gdzie święta występowała bez wieży czy kościoła w tle, choć to dla niej atrybut charakterystyczny.
Kult św. Barbary zaczął się rozwijać na Wschodzie od wieku VI, na Zachodzie zaś dopiero od XIII stulecia. W ikonografii najczęściej przedstawia się ją w długiej szacie z pasem na biodrach, z nakrytą głową, w koronie lub czepcu, trzymającą kielich z hostią, miecz, od którego zginęła, lub strusie pióra symbolizujące męczeństwo. Niekiedy występuje z pochodnią, gdyż – jak głosi legenda – po biczowaniu, a przed ścięciem oprawcy ją także przypalali. Czasem w tle pojawia się trzyokienna wieża, w której była więziona.
Kult św. Barbary dotyczył szeroko pojętej sfery „dobrej” śmierci: miała ochraniać wszystkich wykonujących niebezpieczne profesje (górników, marynarzy, żołnierzy oraz więźniów); otaczała opieką podczas zarazy, chroniła przed pożarem i uderzeniem pioruna. Wierzono, że ktokolwiek poprosi ją o wstawiennictwo, nie umrze bez wcześniejszej spowiedzi.
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
obraz, malarstwo
Technika
technika malarska
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna