Krzyż dwustronny unicki ze scenami Ukrzyżowania i Zmartwychwstania

Obok feretronów (patrz: E/16801/ML) ważną rolę podczas procesji i uroczystości religijnych w Kościele zachodnim i wschodnim odgrywały chorągwie lub wizerunki procesyjne (patrz: E/16797/ML) oraz krzyże, na co dzień przechowywane w świątyni, w pobliżu ołtarza.

Przemieszanie napisów cyrylickich i łacińskich na tym XIX-wiecznym krzyżu dwustronnym świadczy o tym, iż funkcjonował w środowisku unickim. Przypuszczalnie ze względu na tematykę przedstawień – Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie, był używany przy wyprowadzaniu konduktów pogrzebowych. Czaszka praojca Adama u podstawy krzyża przypominała żałobnikom o ulotności i kruchości życia doczesnego, a Chrystus Zmartwychwstały umacniał ich wiarę w zwycięstwo nad śmiercią i życie wieczne.

Na wschodnich terenach Polski zamieszkiwali niegdyś licznie, obok katolików obrządku łacińskiego, wyznawcy prawosławia oraz katolicy obrządku wschodniego, czyli grekokatolicy, nazywani także unitami. Posługiwali się językiem staro-cerkiewno-słowiańskim i kalendarzem juliańskim oraz wypełniali formy liturgiczne obrządku wschodniego, ale przy tym uznawali dogmaty katolickie i zwierzchnictwo papieża, mimo iż ich duchownych nie obowiązywał celibat. Największy rozkwit unii przypadł na przełom XVII i XVIII wieku. Kościół unicki ulegał stopniowym przeobrażeniom: w świątyniach pojawiły się organy, umieszczono stacje Drogi Krzyżowej, wprowadzono godzinki i nabożeństwo różańcowe oraz zaczęto się posługiwać językiem polskim. Wzajemna pomoc i więzi sąsiedzkie, pamiętające czasy zgody religijnej, zapewne przenikały się również w obrębie ceremoniałów pogrzebowych. Stąd na jednym niewielkim krzyżu wielość elementów kulturowych.