Gulden; 2/3 talara

Stralsund dysponował prawem menniczym ponad 400 lat (1325–1763), przez ten czas prowadził własną politykę monetarną. Przywilej kupiony od księcia Warcisława IV wołogoskiego w 1325 roku gwarantował miastu pełnię praw menniczych, łącznie z własnym rodzajem emisji, stopy i wyobrażeń na stemplach. Jedynym ograniczeniem dla miasta był zakaz bicia, gdy nie działała mennica książęca. Separatyzm Stralsundu wzmocnił dodatkowo przywilej cesarza Ferdynanda I (1559), który pozwolił na produkcję monet z symboliką cesarską. Orzeł cesarski wskazywał na wysoki status miasta i niezależność względem książąt pomorskich. Warto dodać, że wyobrażenie gryfa nigdy nie pojawiło się na monetach stralsundzkich. Po wygaśnięciu rodu Gryfitów i podziale Pomorza Zachodniego w 1648 roku Stralsund dostał się pod panowanie Szwecji. W działalności menniczej niewiele się zmieniło, monety dalej bito pod imieniem i znakiem miasta. Wyjątkiem są talary i dukaty, które na rewersie mają orła i tytulaturę cesarską. Nowy rodzaj talara, zwany guldenem lub talarem kurantowym (wartości 2/3 talara, bity według obniżonej stopy menniczej), wprowadzony do obrotu w 1667 roku, Stralsund wybijał do końca pod własnymi stemplami (ostatnia emisja w 1707 roku). Pod względem artystycznym stralsundzkie guldeny cechuje prostota, wręcz surowość rysunków. Projekt stempli ograniczał się do dwóch elementów – strzały i krzyża. Strzała umieszczona na awersie była symbolem miasta, od czasu lokacji w 1234 roku. Widać ją na wszystkich monetach bitych w okresie nowożytnym. Na odwrocie guldenów umieszczono krzyż grecki, którego symbolika odnosiła się z reguły do czterech stron świata chrześcijańskiego, przy czym linia pionowa obrazuje działanie łaski, a pionowa przenikające działanie człowieka. Fragment Psalmu w otoku: IN NOMINE TUO SALVA NOS DEUS (Boże, zbaw mnie, w imię swoje) (Ps 54, 3–5) jest błaganiem Boga o ratunek. Treść stempla mogła odnosić się do wojen, które król Karol XI prowadził w latach 1674–1679. W efekcie Szwecja poniosła duże straty terytorialne, głównie na rzecz Brandenburgii, która zajęła całą część szwedzkiego Pomorza Zachodniego. W wyniku rokowań pokojowych udało się odzyskać większość utraconych ziem. Guldeny sygnowane są przez mincmistrza Henryka Jana Hille, zatrudnionego na tym stanowisku w latach 1666–1671 także w Szczecinie. W obu mennicach na monetach umieszczał swoje inicjały HIH lub znak haka, a na wielu stralsundzkich monetach widnieją oba te znaki.

Genowefa Horoszko