Szalag - II | Wstęga II

„Wstęga I” (1969) Jánosa Fajó to jedna z czterech prac z tej serii w kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie. Twórczość Fajó, umocowana w tradycji konstruktywistycznej, nadała jej nową formę: operując żywymi kolorami i opływowymi kształtami dosłownie ubarwiła jej język. „Wstęgi” namalowane ze szczególną dbałością o detale, w czystych, wibrujących kolorach, przywołują skojarzenia z nurtami sztuki optycznej, minimalizmu i nowej geometrii.

Największym autorytetem, który wpłynął na twórczość Fajó był Lajos Kassák (1887–1967), pisarz, poeta, malarz, aktywista, czołowa postać węgierskiej awangardy. Fajó był nie tylko kontynuatorem jego artystycznych idei, ale również przyjacielem i łącznikiem ze światem sztuki zachodniej, zabiegając o jego wystawy na świecie (od 1957 Kassák miał zakaz wyjazdów za granicę i publicznych wystąpień). W 1973 Fajó, Imre Bak i István Nádler założyli Warsztat Budapeszteński (Pesti Műhely) funkcjonujący jako kooperatywa artystów i wydawców, profesjonalny warsztat graficzny. Powielali w nim i rozpowszechniali dzieła klasyków awangardy oraz współczesnych twórców neoawangardowych, wydawali publikacje służące promocji sztuki, udzielali się w obszarze grafiki reklamowej i urbanistyki. Jak mówił sam Fajó: interesowało ich wszystko, co miało kształt i kolor. Możliwość wykorzystywania techniki sitodruku pozwoliła zamkniętym w bloku krajów socjalistycznych artystom na wysyłanie swoich prac na konkursy i wystawy organizowane na Zachodzie. W 1976 Fajó został jednym z liderów Galerii Józsefváros, w której przez ponad dekadę organizował wystawy tematyczne (tj. toreb, krzeseł, zabawek), kładąc nacisk na przełamanie podziału na design i sztukę. Równie istotna była dla niego działalność edukacyjna i teoria sztuki. Oprócz malarstwa i grafiki zajmował się rzeźbą, wzornictwem i projektowaniem graficznym.

Marlena Chybowska-Butler