Taca zdobiona

Tace ozdobne wa'ja tomennato służą do serwowania placków casave oraz jako akcesorium podczas rytuałów szamańskich. Według mitologii Indian Ye’kuana władcą wa'ja tomennato jest Woroto Sakedi. Wzory zdobiące tace to rysunki, którymi pokrywa swoją twarz. Ye’kuana uzyskali dostęp do koszy i tac wa'ja tomennato po wygranej walce z Waña Kasuwai – władcą małp Warishidi. Motywy zdobiące wa'ja tomennato przedstawiają różne postacie i wydarzenia z mitologii Ye’kuana. Płaszczyzna rysunku zaprezentowanego na wa'ja tomennato dzieli się na centrum i peryferie. Głównym motywem jest centralnie osadzony wzór Awidi, na który składają się cztery kwadratowe serpentyny. Awidi symbolizuje jadowitą żmiję koralową (Micrusus), która uosabia powszechną niechęć Ye’kuana do węży i żmij oraz oznacza ogromne niebezpieczeństwo. Element centralny otoczono motywami peryferyjnymi – zygzakowatym wzorem Ahisha, który symbolizuje czaplę białą oraz kwadratową ramką ishacudu. Na brzegach kompozycji, prostymi liniami zaznaczono konohocudu – motyw deszczu, który przez Ye’kuana nazywany jest „nogami nieba”. W mitologii Ye’kuana tace wa'ja tomennato funkcjonują jako prototyp broni szamana, której używa do powstrzymywania wrogów i chorób. Tace i zdobiące je motywy, tak jak każdy jego przedmiot, bywają niebezpieczne. Mają bowiem siłę, nad którą może zapanować jedynie szaman – chcąc zniszczyć wroga wrzuca je do wody, a wyplecione motywy zamieniają się w prawdziwe kajmany, anakondy, piranie czy skorpiony, zabójcze potwory, które wykonują polecenia swojego mistrza. Współcześnie tego typu tace wytwarzane są również na potrzeby rynku turystycznego.

Katarzyna Findlik-Gawron