Projekt niezrealizowanej polichromii do kościoła akademickiego KUL. Rzut kościoła, wystrój prezbiterium i ściany tęczowej

Ważną częścią twórczości Jerzego Nowosielskiego są realizacje polichromii w świątyniach prawosławnych, grecko- i rzymskokatolickich, które są wyrazem współistnienia i przenikania się kultury Wschodu i Zachodu, malarstwa ikonowego i sztuki abstrakcji. Na początku lat 60. XX wieku artysta otrzymał propozycję wykonania polichromii w kościele akademickim Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podobnie jak w innych projektach malarstwa monumentalnego Nowosielski traktował je jako rodzaj kazania ekumenicznego, którego celem było pokazanie jedności kultu. Jak wynika z listu artysty do Andrzeja Grzegorczyka, dla Lublina stworzył „projekt zupełnie zresztą bezkompromisowy” o przekazie klarownym ikonograficznie, na którego realizacji szczególnie mu zależało. Niestety wizję Nowosielskiego odrzucono, a zamysł artysty obrazuje jedynie zespół szkiców projektowych, których dziewięć zakupiło Muzeum Narodowe w Lublinie dzięki dotacji ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Nowosielski opracował w nich nie tylko koncepcję dekoracji malarskiej, ale i wyposażenia świątyni, obejmującą formę ołtarza głównego. Projekt, zgodny z tradycyjnym programem kościołów bizantyńskich, zakładał strefową kompozycję ujętych w ramy scen wypełniających wnętrze. Podobnie jak w przypadku projektów dekoracji malarskiej innych świątyń artysta przygotował dla kościoła św. Krzyża kilka wersji polichromii, różniących się programem ikonograficznym i kolorystyką.

Mimo wyraźnej niechęci do przedstawiania w świątyniach przez Nowosielskiego scen Drogi Krzyżowej, nazywanych przez artystę „okrutnym, sadystycznym komiksem”, „cyklem rzeźbionych czy malowanych okrucieństw”, jedna z koncepcji dekoracji świątyni przewidywała obecność scen Męki Pańskiej w niższych partiach nawy i filarów oraz prezbiterium, gdzie artysta zaprojektował ostatnie sceny Drogi Krzyżowej. Obok scen figuralnych w zwieńczeniu ściany tęczowej znajduje się dekoracja abstrakcyjna złożona z pól geometrycznych. Szkic zawiera również rzut świątyni z naniesionymi kolejnymi stacjami Drogi Krzyżowej.

Anna Hałata