Stater

Początki mennictwa w skolonizowanej przez Greków południowej część Italii przypadają na 2. połowę VI wieku p.n.e. Monety bito w polis (miasto–państwo) dla zaspokojenia wewnętrznych potrzeb. Poszczególne miasta stosowały własne stopy mennicze i jednostki, co przyczyniło się do powstania konkurujących ze sobą systemów monetarnych. W południowej Italii popularny był system achajski ze srebrnym staterem ważącym około 8 g. Wśród najstarszych emisji tego obszaru są monety Metapontu datowane na około 550 rok p.n.e. Widniejący na nich kłos zboża ma odniesienie do podstawowego produktu eksportowego tego polis. Pojawiła się również nazwa emitenta META, zazwyczaj w skrócie, choć czasami napisy są bardziej rozwinięte. Początkowa technika bicia monet w formie przypominającej brakteat, z wgłębnym rewersem i wypukłą stroną główną, zastąpiona została tradycyjną z dwustronnym, zróżnicowanym obrazem. W 1. połowie IV stulecia p.n.e. oprócz kłosa, który stał się emblematem Metapontu, pojawiły się wyobrażenia związane z mityczną tradycją.

Prezentowana moneta wpisuje się w treści charakterystyczne dla monet Metapontu z 1. połowy IV wieku p.n.e. Na stronie głównej widnieje głowa Demeter, opiekunki miasta, bogini płodności, ziemi uprawnej i urodzaju. Wieniec zbożowy na jej skroniach stanowi czytelny atrybut bóstwa. Kult Demeter związany z rolnictwem podkreślony został dodatkowo motywem pługa umieszczonego obok kłosa na rewersie. Skrócony napis: META odnosił się do nazwy miasta, identyfikującego mieszkańców na równi z motywem kłosa. Oba elementy propagowały polis i stanowiły publiczne świadectwo jej niezależności oraz autonomii. Na ekonomiczny charakter produkcji staterów w Metaponcie (jako środka płatniczego) wskazuje duża liczba znanych egzemplarzy i zidentyfikowanych odmian stempli.

Genowefa Horoszko