Koń

Wizerunek konia (w jęz. dogo-so suru) jest rzadkim motywem w sztuce dogońskiej. Bardziej popularne są przedstawienia konnych jeźdźców. Takie figury spotkać można w całej Afryce Zachodniej. Symbolizują prestiż i władzę, nawiązując do świetności dawnych imperiów zachodnioafrykańskich (Ghana, Mali, Songhaj) w czasach, w których umiejętności jeździeckie były bardzo cenione.

Koń jest tradycyjnym wyróżnikiem bogactwa i wysokiej pozycji społecznej. Na jego posiadanie mogli sobie pozwolić tylko członkowie najznakomitszych rodów. Nie inaczej jest u Dogonów. Rzeźby przedstawiające konnego jeźdźca zawsze są interpretowane jako wyobrażenie Hogona – członka społeczności pełniącego funkcję szefa wioski. W tradycji ustnej, a także w bajkach i opowiadaniach, konia dosiadają zawsze tylko jego ulubieni synowie.

Niegdyś konie odgrywały ważną rolę, o czym świadczą skórzane siodła i buty z wysokimi cholewami do jazdy, które można jeszcze czasami znaleźć w dogońskich zagrodach. Jednak same zwierzęta obserwuje się już tylko w wioskach położonych na Równinach. Tam nadal wielu bogatszych Dogonów hoduje je i dosiada podczas uroczystości, aby podkreślić swoją pozycję.

W okolicach Bankass, w zachodniej części kraju Dogonów, konie są wykorzystywane głównie w charakterze zwierząt pociągowych. Ich chowem, a także handlem zajmują się członkowie rodu Kosodjo, nazywani ze względu na wykonywaną profesję „władcami koni”.

Koń pojawia się też w mitologii Dogonów. W jednej z wersji mitu kosmogonicznego Nommo, który kierował arką wypełnioną pasażerami mającymi zasiedlić Ziemię, po jej wylądowaniu zamienił się w konia i przeciągnął pojazd do jeziora Debo.

Ewa Prądzyńska