Męczeństwo św. Hipolita

Rysunek Giambattisty Tiepola jest jedyną wielofigurową kompozycją tego autora w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie. Jego wartość i znaczenie wynika również z faktu, że jest to prawdopodobnie najwcześniejsza praca Giambattisty – seniora słynnej, osiemnastowiecznej weneckiej rodziny artystów. Tego zdania jest Georg Knox, badacz twórczości Tiepolów, który porównał ten szkic z innym rysunkiem Giambattisty przechowywanym w Innsbrucku, dawniej uważanym za najwcześniejszy.

Kompozycja przedstawia prawdopodobnie epizod z życia świętego Hipolita, chrześcijańskiego męczennika – moment przed jego śmiercią. Św. Hipolit Rzymski urodził się przed 170 rokiem prawdopodobnie w Azji Mniejszej, zmarł śmiercią męczeńską w 235 roku na Sardynii. Był uczniem innego męczennika, Ireneusza z Lyonu. Do Rzymu udał się za czasów papieża Wiktora I, tam otrzymał święcenia kapłańskie. Był teologiem, głosił cenione homilie, a także pisarzem, autorem dzieł poświęconych Kościołowi.

Scena rozgrywa się na tarasie monumentalnej budowli z kolumnowym portykiem, przed którym ustawiono tron rzymskiego namiestnika Sardynii. Św. Hipolit w przepasce biodrowej, otoczony przez tłum ludzi, stoi przed namiestnikiem wydającym rozkaz wykonania decyzji cesarza. Ciało męczennika ma ślady tortur za wiarę chrześcijańską, którą symbolizuje krucyfiks unoszony wysoko przez jedną z lamentujących kobiet. Giambattista umieścił na rysunku dwa konie, symbol męczeńskiej śmierci św. Hipolita. W pobliżu ukazał żołnierzy rzymskich, którzy mają zapewne wykonać egzekucję. Jeden z nich, wyciągający rękę w stronę męczennika i przemawiający do pozostałych wygląda na nawróconego, przekonującego kolegów do wiary chrześcijańskiej.

Rysunek został wykonany piórem i lawowany, czyli podmalowany, w tonach brunatnych oraz obramowany konturem rysowanym czarną kredką, na kremowym papierze ze znakiem wodnym – rogiem myśliwskim. Trzy złocone krawędzie karty wskazują, że pochodzi ona ze szkicownika.

Ewa Gwiazdowska