Józef Potocki z Antonin

Obraz z kolekcji Potockich, dawnych właścicieli zamku, przedstawia portret młodego mężczyzny, ukazanego w postawie stojącej, do kolan ze skrzyżowanymi na piersiach rękami, z tyłu na stoliku książki. W prawym górnym rogu herb Pilawa, pod koroną hrabiowską (dziewięciopałkową). Józef Mikołaj Potocki przedstawiony na obrazie (ur. we wrześniu 1862 r we Lwowie, zm. w sierpniu 1922 r w Montresor) był synem Alfreda Józefa Potockiego, II ordynata łańcuckiego i Marii Klementyny z Sanguszków, podróżnikiem, kolekcjonerem książek, a także posłem do rosyjskiej Dumy Państwowej, szambelanem rosyjskim i austriackim. Był gospodarzem postępowym – uwłaszczył chłopów, wspierał szkolnictwo, na jego polecenie wybudowano cukrownie i przeprowadzono kolej. Dużo podróżował, był pierwszym Europejczykiem, który zawitał do Senaar nad Nilem Błękitnym. Był autorem kilku książek jak „Notatki myśliwskie z Dalekiego Wschodu. Indye, Ceylon”, „Notatki myśliwskie z Afryki. Somali”, „Nad Nilem Niebieskim”. Zmarł na skutek ran odniesionych w wypadku samochodowym. Obraz łańcucki pędzla T. Axentowicza, sygnowany w lewym dolnym rogu „T. Axentowicz”. Teodor Axentowicz (ur. w maju 1859 r. w Braszowie, zm. w sierpniu 1938 r w Krakowie) to polski malarz, grafik i rysownik. Pochodził z rodziny polskich Ormian, którzy w XVII w otrzymali szlachectwo i herb Gryf. W latach 1878 – 82 uczył się w Monachium, później studiował w Paryżu. Odbył podróże do Londynu i Rzymu, gdzie malował wiele portretów polskich arystokratów. To wtedy mógł powstać łańcucki obraz. Od 1895 r przebywał w Krakowie, gdzie został profesorem w zreorganizowanej przez J. Fałata Szkole Sztuk Pięknych a od 1910 r był rektorem w ASP. Jako malarz zyskał uznanie tworząc portrety i również sceny rodzajowe z życia Hucułów. Był też ilustratorem i projektantem plakatów wystawowych. Obraz łańcucki ujęty w wąską, drewnianą, złoconą ramę ozdobioną kanelowaniem jest eksponowany w Korytarzu Białym na I piętrze Zamku Łańcuckiego.

Bożena Rybkowska