Karabin z zamkiem skałkowym

Pojawienie się na polach bitew prochu zapoczątkowało kolejny „wyścig zbrojeń”, rozpoczęto prace nad nowymi strzelbami, zmieniano kalibry szukając najodpowiedniejszego dla zwalczania stosowanych jeszcze zbroi, zmieniano ich wagę, tak by można było prowadzić ogień z konia, dla poprawienia celności zaczęto stosować coraz doskonalsze przyrządy i zaczęto gwintować lufy. Jednym z ważnych elementów nie powiedzieć pozwalającym na skuteczny ogień bez względu na warunki atmosferyczne i jednostkowe wyszkolenie było stworzenie niezawodnego zamka. Pierwsze zamki lontowe były bardzo wrażliwe na warunki atmosferyczne, zamki kołowe były drogie, skomplikowane oraz wymagały fachowej obsługi i dopiero wprowadzenie zamka skałkowego umożliwiło pełne wykorzystanie broni palnej przez jednostki piechoty i kawalerii (jazdy). Działanie tego typu zamka sprowadza się do krzesania iskry poprzez uderzenie skałki (krzemienia) o stalowy element zamka. Na przestrzeni półtora wieku, w którym królował zamek skałkowy powstały różne jego odmiany (generalna zasada pozostawała taka sama) m.in. zamek niderlandzki, zamek hiszpański, zamek francuski, zamek skandynawski itp. Generalnie idea działania tego typu zamków sprowadza się do umieszczenia w szczękach kurka skałki (krzesiwa), które uderzając (po zwolnieniu napięcia przez spust) w krzesiwo (stalowa płytka) powoduje powstanie iskry i zapalenie prochu na panewce, następnie płomień przez otwór zapałowy dostaje się do komory broni, gdzie następuje zapłon materiału miotającego. W tego typu zamek jest wyposażony sztucer skałkowy strzelców celnych znajdujący się w zbiorach naszego Muzeum. Powstał około roku 1780 w Prusach i posiada znaki (na zamku), królewskiego arsenału pruskiego. Lufa mierzy 675 mm i posiada gwintowanie o ośmiu nacięciach. Łoże wykonane jest z drewna orzechowego, w kolorze brązowym, posiada dwie mosiężne tuleje służące do umieszczania stempla, sama kolba jest wydłużona o mało zaznaczonym policzku. Dopiero wprowadzenie do uzbrojenia zamka kapiszonowego prawie całkowicie uniezależniło użycie broni od warunków atmosferycznych, uprościło sposób oddawania strzału, poprawiło skuteczność broni palnej.

Przemysław Kucia