Sitko

Sitko (cedzak) z blachy cynowanej pochodzi z pierwszej połowy XX wieku, z kolekcji Potockich. Naczynie w kształcie stożka z uchwytem. Stożek (sitko) wykonane jest z blachy gęsto dziurkowanej, złączonej przez sklepanie dla uzyskania odpowiedniego kształtu, wierzchołek ścięty i zasklepiony. Całość naczynia bielona (cynowana). Omawiane naczynie eksponowane jest na Korytarzu Wschodnim II p, gdzie zgromadzone są wyroby (naczynia) z miedzi, będące w znacznej części pozostałościami po niezachowanych kuchniach zamkowych. W bogatych domach, dworach, pałacach kuchnie były bogato wyposażone nie tylko w różnego rodzaju paleniska, piece (piec do pieczywa, ciast, mięsa, rożna) ale i akcesoria typu garnki, patelnie, rondle. W skład wyposażenia kuchni wchodziły przeróżne naczynia, np. wanienki do ryb, rondle, saganki, kociołki, czajniki oraz formy do legumin, budyniów, ciast (formy do bab) i galaret, tasaki służące do rozdzielania mięsa, zdobione sylwetkami zwierząt czy ich głów, Najczęściej stosowanym materiałem do produkcji naczyń była miedź, która jest bardzo dobrym przewodnikiem ciepła. Uchwyty takich naczyń wykonywano ze stali (żelaza), która nagrzewała się dużo wolniej niż miedź. Z powodu powstawania na powierzchni naczyń miedzianych grynszpanu (w wyniku reakcji w z dwutlenkiem węgla), naczynia te dla bezpieczeństwa były bielone czyli cynowane. Jeszcze na początku XX wieku za najlepsze konfitury uważano te smażone w miedzianych rondlach, mających kształt płaskiej patelni z długą rączką. Naczynia miedziane były wykonywane ręcznie, a dekorowane techniką repusowania, czyli kucia młotkiem na zimno. Mimo rozwoju technologicznego, powstania nowych materiałów naczynia miedziane pozostają nadal w użyciu dzięki swoim zaletą.

Przemysław Kucia