Postać przodka

Dogonowie to lud mieszkający w Republice Mali. Podstawą ich gospodarki jest kopieniactwo. Wiele z dogońskich dorocznych obrzędów wiąże się z zapewnieniu sobie dobrych zbiorów. W tym celu dziękują bogu Ammie i przodkom za dobry urodzaj prosząc, jednocześnie o błogosławieństwo na nadchodzący sezon prac polowych. Dwoma najważniejszymi świętami związanymi z rolniczym kalendarzem są Goru i Bulo, podczas których współpracują kapłani obu kultów życia – Hogon (kapłan kultu Lebe) i Binukedine (kapłan kultu Binu).

Goru jest świętem zbiorów i jest według Dogonów znakiem rozpoczęcia nowego roku. Dopiero w czasie celebracji Goru mieszkańcy Masywu Bandiagara spożywają po raz pierwszy ziarna zbóż zebrane w czasie żniw. Święto jest też wstępem do inicjacji dla młodych chłopców, którzy w tym czasie wspólnie składają ofiary na przygotowanym przez siebie ołtarzu momo zbudowanym w buszu.

Niektórzy Dogonowie twierdzą, że jest to jednak przede wszystkim święto przodków, gdyż w czasie jego obchodów wspomina się zbiorowo wszystkich antenatów oraz również wielu z nich indywidualnie, przywołując ich z imienia w trakcie składania ofiar nani, czyli wcieleniom zmarłych krewnych mieszkającym w ciałach żywych potomków.

Jako ofiary składa się zboża nowo zebrane oraz zwierzęta, głównie kurczaki. Ta celebracja przy ołtarzach przypomina uczestnikom ofiarę, którą złożył bóg Amma z O Nommo – jednej z doskonałych, stworzonych przez siebie istot. Amma dokonał tego aktu, aby przywrócić w kreowanym przez siebie wszechświecie ład naruszony przez nieposłusznego syna Yurugu (Ogo). Mięso ofiarowanych zwierząt po złożeniu na ołtarzu gotuje się, a następnie dystrybuuje wśród wszystkich mieszkańców, zaczynając poczęstunek od najstarszych. W ten sam sposób rozdziela się ugotowane proso formowane w kule. Podczas konsumpcji wszyscy raczą się też dość obficie piwem konyo.

Ewa Prądzyńska