Sukmana męska

Sukmana z Okopów w powiecie chełmskim to nakrycie wierzchnie noszone przez cały rok głównie przez mężczyzn do stroju świątecznego. Jest wykonana z sukna samodziałowego utkanego z wełny i folowanego w celu częściowego spilśnienia i zagęszczenia struktury włókna. Dzięki takiemu procesowi materiał stawał się sztywny i nieprzepuszczalny, ale był jednocześnie bardzo ciężki. Sukmany były szyte przez krawców małomiasteczkowych lub wędrownych, którzy swoją pracę wykonywali w domu klienta, co wymagało ugoszczenia krawca nawet przez kilka dni i zapłacenia za wykonaną pracę gotówką lub w naturaliami (płodami rolnymi). Sukmany miały krój poncho podłużnego z doszytymi dwoma klinami od pasa w dół dla ich rozszerzenia. Były lekko wcięte w pasie poprzez wprowadzenie zaszewek bocznych, w których bywały ukryte kieszenie. Dla swobodniejszego poruszania się stosowano też małe kliny pod pachami przy rękawach. Ozdobę tej sukmany stanowi czerwony sznurek wełniany, którym są obszyte oba brzegi, niewielka stójka, dalej jest naszyty wzdłuż rozpięcia do pasa, na bocznych zaszyciach i obrzeżach mankietów rękawa. Ten typ sukmany był noszony w części północnej subregionu chełmskiego, gdzie stosowano też zdobienia w kolorze zielonym lub niebieskim. W miejscowościach bliżej Chełma i w południowej części subregionu sukmany szyto z sukna białego i ciemnobrązowego, także były dopasowane w pasie, z tyłu posiadały po trzy fałdy oraz wąski kołnierzyk – zbliżony do stójki. Zdobiono je wełnianym czerwonym i niebieskim sznureczkiem, którym obszywano te same miejsca co w pierwszym typie, ale dodatkowo miały wykończenia w postaci małych tak zwanych chwaścików. Nadto wyłogi rękawów i kieszeni mogły być obszyte czerwonym suknem fabrycznym.

W Polsce sukmana była noszona głównie przez chłopów jako oznaka zamożności, bo nie wszystkich było na nią stać. Sukmanę pierwszy raz mężczyzna zakładał do stroju ślubnego i od tej pory nosił na wszystkie ważne uroczystości kościelne i państwowe. Odzież tę bardzo szanowano i, jeżeli była w dobrym stanie, przekazywano kolejnemu pokoleniu. Na Lubelszczyźnie, szczególnie w części zachodniej, zaniechano noszenia sukman jeszcze przed I wojną światową, a na pozostałych terenach w połowie XX wieku.