![E/9489/ML Obraz malowana na odwrociu szkła, prostokątny w układzie pionowym, oprawiony w drewniana ramkę z deseczek sosnowych (szer. 4 cm), łączonych na wpust i kołeczki. Tło obrazu jasne, rozbielone popielate. Po środku namalowana 3 postaci św. Apolonii, z czarnym okonturowaniem wszystkich elementów szat i rysów. Twarz zwrócona w prawą stronę, otoczona żółtą aureolą. Rysunek oczu, brwi, nosa, ucha wykonany czarną kreską, jasne plamy na policzkach i w kącikach oczu, usta nie są widoczne. Włosy ciemne, półdługie opadające na lewe ramię. Suknia fałdowana koloru czerwonego z głębokim wycięciem V, sięgającym do pasa, pomalowanym na żółto z kwiatem pośrodku, wokół szyi szara obwódka. W talii ciemny, szeroki pas ze śladami złocenia. Rękawy do łokci, przy lewym żółta falbanka. W prawej dłoni ciemnozielona palma męczeństwa, w lewej – szczypce beżoworóżowe. Dolna partia sukni, poniżej talii, otoczona od tyłu szatą opadającą w dół, w kolorze ultramaryny, przewieszona przez zgięcie prawej ręki. Tło u góry obrazu, po obu stronach postaci, ozdobione jest symetrycznymi kwiatonami, złożonymi z kulistych kwiatów (po 3) czerwono-żółtych, rozdzielonych ciemnozielonymi owalnymi listkami.](/brepo/panel_repo/2022/04/14/7gwl4p/contain-360-1000-max-e-9489-ml-001.jpg)
Święta Apolonia
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
Jest częścią kolekcji: Sztuka Ludowa Lubelszczyzny (XVII – 1. połowa XX wieku)
W Polsce malarstwo na szkle zaczęło się rozwijać w wieku XVIII na obszarze Dolnego Śląska, gdzie w pobliżu hut szkła powstawały pracownie malarskie wypracowujące własne wzorce, oddziałując niemal na wszystkie regiony Polski. Ośrodki polskie utrzymywały także kontakty z podobnymi warsztatami w Czechach lub na Słowacji, skąd zapożyczano niektóre rozwiązania formalne. Stamtąd też do polskich wiosek na Podhalu, Orawie czy Spiszu docierali wędrowni sprzedawcy obrazów, które charakteryzowały się: tłem białym, ciemnoniebieskim lub czarnym, konturem czerwono-brązowym i czarnym, szatami postaci wzbogacanymi pozłotką oraz dekoracją roślinną w formie stylizowanego jabłka granatu w formie żółto-czerwonej kuli albo też trój- lub pięciopłatkowego tulipana, przeważnie czerwonego.
Wiek XIX w historii tej techniki okazał się złotym. W tym czasie obrazami na szkle powszechnie dekorowano chaty chłopskie. Przedstawiały postacie świętych, którzy w ludowej koncepcji świata odgrywali istotną rolę – do ich zadań należała ochrona domu i jego mieszkańców oraz najbliższego otoczenia gospodarstwa. Wśród tematów dominowały przedstawienia Matki Boskiej i wizerunki świętych patronów, pośredników we wszystkich ziemskich sprawach, między innymi: św. Agaty, św. Apolonii, św. Barbary, św. Jana Nepomucena. Im większa liczba obrazów świętych znajdowała się w chacie, tym ich właściciel i jego rodzina mogli liczyć na lepszą ochronę.
Obrazy malowane na szkle wytwarzano taśmowo w ogromnych ilościach, zgodnie z przyjętymi wzorami. Przy produkcji korzystano z gotowego wzoru, którym była najczęściej grafika dewocyjna: drzeworyty lub miedzioryty. Podkładano ją pod szklaną taflę i kopiowano, malując bezpośrednio na szkle kontury. W ten sposób odbijano ogólny schemat kompozycji, natomiast szczegóły należały do inwencji twórcy. Indywidualizm przejawiał się szczególnie w dekoracjach kwiatowych tła. Zdarzało się, iż malarze pomijali atrybuty świętych lub domalowywali inne. Niekiedy też na obrazach trudno było rozpoznać świętego. Wzory odbijano z podkładek, dlatego często otrzymywano efekt zwierciadlany. Przy mechanicznym odtwarzaniu podpisów pod postaciami, które dawały się odczytać tylko odwrotnie, kopiujący zdradzali często analfabetyzm, podobnie było, gdy opuszczali litery lub pisali je zniekształcone.
Autor / wytwórca
Rodzaj obiektu
obraz, malarstwo
Technika
technika malarska
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
1801 — 1900
Muzeum Narodowe w Lublinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna