Ciosak rdzeniowy

Ciosak rdzeniowy z Miedwiecka, pow. stargardzki wpisano pod tym samym przedwojennym numerem inwentarza Pommersches Landesmuseum, co kolekcję ułamków ceramiki i zabytków krzemiennych z różnych okresów epoki kamienia, odkrytych w jednym miejscu podczas amatorskich poszukiwań w okolicy Miedwiecka. Wszystkie te przedmioty były częścią prywatnej kolekcji przekazanej w darze Muzeum Prowincjonalnemu w Szczecinie przez Güntera Falcka z Miedwiecka w marcu 1925 roku. Nie ma informacji, kto prowadził poszukiwania. Wiadomo jedynie, że ciosak, wraz z innymi wyrobami z krzemienia, znaleziono bezpośrednio na brzegu jeziora Miedwie.

Ciosak wykonano kamiennym tłuczkiem z dosyć dużej bryły krzemienia kredowego wysokiej jakości. Na obuchu są widoczne liczne ślady użytkowania i drobne wyłuskania na ostrzu, które co najmniej raz było naprawiane poprzez odbicie odłupka zaostrzającego. Można sądzić, że pierwotnie ciosak był znacznie większy.

Ciosaki to narzędzia służące przede wszystkim do obróbki drewna, podobnie jak dzisiejsze ciosły, siekiery i dłuta osadzane w oprawach. Były to tzw. narzędzia kompozytowe, składające się z wymiennych elementów: części pracującej krzemiennej lub kamiennej i oprawy z drewna poroża lub kości. To samo narzędzia osadzone w innej oprawie mogło być wykorzystywane jako dłuto, ciosak, w zależności od doraźnych potrzeb. Tego typu modułowe narzędzia pozwalały nie tylko na oszczędność cennych surowców, do których zalicza się krzemień wysokiej jakości, łatwiejsza była również naprawa narzędzi – wystarczyło wymienić tylko jeden wadliwy element.

Ciosak z Miedwiecka na podstawie formy i sposobu wykonania datowany jest na późny mezolit (późna kultura Maglemose i kultura Kongemose) lub protoneolit (kultura Ertebølle), ok. 7000–4100 BC.

Michał Adamczyk