Naramiennik spiralny

Ta efektowna ozdoba, składająca się aż z dwunastu zwojów, wykonana została z wąskiego brązowego pręta. Na jednym z końców zachowała się miniaturowa woluta dodająca naramiennikowi lekkości. Zabytek wchodził w skład skarbu złożonego z trzech spiralnych naramienników, dwóch grotów oraz ozdobnego diademu. Zespół ten odkryto w 1875 roku w trakcie kopania grobu na cmentarzu przykościelnym w Boninie. Miejscowy pastor nazwiskiem Schmidt przekazał cały skarb do zbiorów Towarzystwa Historii Pomorza i Starożytności w Szczecinie. W latach dwudziestych XX wieku został przejęty przez nowo utworzone Muzeum Krajowe (Pommersches Landesmuseum), gdzie pozostał do 1944 roku, kiedy wraz z innymi cennymi zabytkami został wywieziony w głąb Niemiec w celu ochrony przez zniszczeniem i wojenną grabieżą. Przez długi czas uważany był za zaginiony. Do Szczecina powrócił w 2009 roku, w efekcie polsko-niemieckiej wymiany dawnych zbiorów archeologicznych. Był prezentowany na zorganizowanej wówczas wystawie, a następnie opublikowany w 2012 roku, w okolicznościowym ilustrowanym katalogu pt. „Zaginione – Ocalone. Szczecińska kolekcja starożytności pomorskich / Lost – Saved. The Pomeranian Antiquities Collection of Szczecin”. Depozyt z Bonina, datowany na koniec I do połowy II okresu epoki brązu (ok. 1700–1500 BC), należy do ważnych znalezisk archeologicznych. Pochodzi z okresu, gdy na dużych połaciach Europy Środkowej zanikała kultura unietycka, wypierana przez kultury mogiłowe, silnie oddziałujące w zakresie metalurgii także na obszary będące w zasięgu kręgu nordyjskiego. Był to czas, kiedy na Pomorzu pod wpływem obydwu tych centrów kulturowych zaczęło rozwijać się miejscowe brązownictwo. Prezentowany naramiennik ma najpewniej powiązania południowe – zakarpackie. Należy do grupy rzadkich znalezisk, znanych na terenie Polski z kilku skarbów.

Dorota Kozłowska