Amulet kościany

Amulet z kości zwierzęcej odkryty został podczas badań wykopaliskowych w 1966 roku na Starym Mieście w Kamieniu Pomorskim. Amulet, w tym przypadku kość drapieżnika, to niewielki przedmiot noszony na szyi, który wiąże się z wiarą w jego moc odstraszania złych mocy i ochroną przed chorobami. We wczesnym średniowieczu wybierano zazwyczaj kły wilków i niedźwiedzi, choć zdarzały się również zęby jeleni lub lisów. Rzadszymi amuletami były inne kości niż zęby ssaków, a także kręgi rybie. Amulety tego typu są najstarszym materialnym przejawem wiary w apotropaiczną moc przedmiotów.

Funkcję amuletów związanych z wiarą w pogańskich bogów pełniły zawieszki wykonywane z metali i bursztynu. W tych przypadkach należy także brać pod uwagę chęć manifestacji swoich poglądów lub przynależności do określonej grupy społecznej. Z badań wykopaliskowych na Pomorzu znane są na przykład miniaturowe toporki, atrybut skandynawskiego boga Thora. Interesujące są zwłaszcza zawieszki bursztynowe tego typu odkryte w Wolinie i Gdańsku. Wydaje się bowiem, że mogły być wykonane w miejscowych pracowniach, o czym świadczy kontekst znalezienia. Podobną funkcję można przypisać zawieszkom krzyżykowatym, popularnie zwanych krzyżykami, katorgom – niewielkim pojemniczkom noszonym na szyi, czy zawieszkom półksiężycowatym, tzw. lunulom.

Ewa Górkiewicz-Bucka