Ulica Podwale

Ulica Podwale w Lublinie to dawna nazwa ciągu komunikacyjnego u podnóża Starego Miasta. Jej nazwa pochodzi od położenia pod wałami i murami obronnymi. Współcześnie łączy ulicę Królewską z placem Zamkowym. Po lewej stronie (kiedy idzie się w kierunku zamku) wznosi się wysoka skarpa. Po prawej w XIX wieku wystawiono kilka budynków przemysłowych. W tym czasie zaczęto ulicę nazywać żargonowo Podwal. Był to okres, gdy stojący u jej wylotu, w sąsiedztwie Bramy Grodzkiej, kościół św. Wojciecha zamieniono na skład żelaza i starych rupieci. Widok zaniedbanego Podwala utrwalił pod koniec XIX wieku Aleksander Stepanoff, syn rosyjskiego nauczyciela i polskiej szlachcianki. Ten znakomity lubelski fotografik poza portretami w swoim atelier wykonywał także zdjęcia plenerowe. Nie zawsze były to zabytkowe gmachy czy budynki użyteczności publicznej. Rejestrował też obrazy z życia codziennego wielokulturowego miasta, jakim był Lublin.

Idący ulicą Podwale Żyd w ciemnym chałacie, niesie pod ręką pikowany pasiasty materac. Zapewne to mieszkaniec ubogiej dzielnicy na Podzamczu. Od czasu osiedlenia w Lublinie Żydzi nie mogli mieszkać ani handlować na terenie miasta w murach. Obowiązująca zasada de non tolerandis Judaeis miała chronić mieszczan lubelskich przed konkurencją handlu żydowskiego. Stopniowo podziały zacierały się. Osadzona u stóp zamku gmina żydowska rozrastała się. W drugiej połowie XIX wieku granice dawnego lokacyjnego miasta otworzyły się. Nastąpiło przemieszczenie ludności żydowskiej na tereny Starego Miasta. Była to jednak społeczność uboga, utrzymująca się z drobnego handlu, zamieszkująca w podupadających domach. Taki obraz niebrukowanego Podwala, w otoczeniu rozpadających się domów, utrwalił na swej fotografii Stepanoff. Oko fotografa zarejestrowało jednak na pierwszym planie ślad rozwoju miasta – uliczną latarnię gazową na wysokim słupie zwieńczoną przeszklonym kloszem.