Fetysz

Dogonowie zamieszkują tereny południowo centralnej Republiki Mali. Ich liczebność wynosi obecnie ok. 500–600 tysięcy. Osiedlili się na Masywie Bandiagara w XV wieku, uciekając przed inwazją islamu. Nowa ojczyzna dała spodziewane schronienie i Dogonowie przez bardzo długi czas pozostawali na peryferiach oddziaływania zarówno wielkich państw zachodnioafrykańskiego średniowiecza, jak i państw nowożytnych. Nie żyli jednak w zupełniej izolacji, dzięki kronikom arabskim wiemy bowiem o wzajemnych kontaktach z niektórymi z sąsiadów. W latach 1465–1466 i później w 1484 z Dogonami walczył na przykład Sonni Ali – władca państwa Songhaj. Jego motywem nie było powiększenie terytorium olbrzymiego jak na owe czasy państwa. Organizowane przez niego wyprawy miały na celu wyłącznie zdobycie łupów i niewolników. Tereny Dogonów z tego samego powodu najeżdżał kilkakrotnie w latach: 1554–1555, 1563–1564 oraz w 1579 roku – Askia Daoud, władający Imperium Songhaj w latach 1549–1582.

Po dłuższym okresie spokoju, Dogonowie pojawili się znów na arenie historii w związku z wojnami prowadzonymi przeciwko nim około roku 1780 przez Ngolo Diarrę – władcę ludu Bamana. Dogonowie byli nie tylko narażeni na ciosy swych sąsiadów, ale także potrafili sami je zadawać, bowiem zachowały się w kronikach wzmianki o najazdach w XIX wieku Dogonów na Masinę – państwo Fulbejów.

Niezwykle istotne w historii tego ludu były walki z Fulbejami sprzymierzonymi z muzułmańskimi, a więc całkowicie obcymi kulturowo, Tukulerami. To właśnie oni aż do 1894 roku, gdy rejon ten zajęli Francuzi sprawowali nominalną władzę zwierzchnią nad Masywem Bandiagara.

Ewa Prądzyńska