Talar

Saksonia była jednym z państw Rzeszy, które pierwsze rozpoczęły bicie ciężkich monet srebrnych, późniejszych talarów. Na początku XVI wieku nazywano je groszami guldenowymi i bito sporadycznie. Produkcję talarów na większą skalę, w oparciu o odkryte pod koniec XV wieku złoża srebra, podjęto w Saksonii w połowie XVI stulecia. Na prezentowanej monecie swoje imię i wizerunek uwiecznił Jerzy Brodaty (1471–1539), książę saski z linii albertyńskiej, panujący w Marchii Miśnieńskiej. Powszechnie określana jako talar, ale ze względu na swój ciężar jest raczej medalem zbliżonym do wartości półtora talara. Jest interesująca również ze względu na zapis daty emisji znajdujący się wokół portretu władcy. Zapis łączy w sobie datę bicia i wiek księcia. W ten sposób dowiadujemy się, że w chwili emisji tego talara Jerzy Brodaty miał 56 lat. Według niektórych teorii moneta ta, bita w dwóch wariantach rewersu, była związana ze ślubem kuzyna władcy, Jana Fryderyka I (1503–1554) i prawdopodobnie rozdawano ją na pamiątkę tej uroczystości. Nie była więc pieniądzem obiegowym. Znamienny jest również łaciński napis na rewersie Niech będzie pochwalone imię Pańskie, który otacza dziesięciopolową tarczę herbową przykrytą trzema hełmami z klejnotami. Jerzy Brodaty znany był z przywiązania do katolicyzmu i jednocześnie z łagodnego podejścia do zwolenników Reformacji. Wykazywał również przywiązanie do dobrej jakości bitego przez siebie pieniądza. Stąd różnice zdań między nim, a elektorem saksońskim Janem Stałym (1468–1532), domagającym się obniżenia ilości czystego srebra w groszu guldenowym, zgodnie z bieżącą dewaluacją złotego guldena reńskiego. Jerzemu Brodatemu udało się wypracować kompromis. W groszu guldenowym zachował dawną ilość czystego srebra, ale zmniejszył je w monetach drobnych. Konsekwencją tego było jednak powstanie dwóch kursów srebrnego guldena –. jednego w monecie bitej i drugiego odliczanego monetami drobnymi.

Mieszko Pawłowski