Postać kobiety

Figurka przedstawia kobietę z wypukłym brzuchem sugerującym brzemienność. Kobieta w ciąży określana jest w języku dogo-so mianem ya bere kine (kobieta o pełnym brzuchu). Jeżeli Dogonka umrze w tym stanie bądź w czasie porodu, nazywa się ją yapilu. Jej pochówek otoczony jest tajemnicą, odbywa się późną nocą i zajmują się nim tylko mężczyźni – kapłan Niem Kadiun i jego pomocnicy Tirim związani z kultem Yapirim, bóstwa opiekuńczego kobiet. W pogrzebie uczestniczy też mąż zmarłej. Nikt inny nie powinien oglądać ciała yapilu. Zwłoki brzemiennej kobiety nie mogą być pochowane bezpośrednio w ziemi. Według Dogonów, kobieta, która jeszcze kilka godzin wcześniej była żywym dowodem swojej płodności, teraz po śmierci może zarazić jej brakiem ziemię, w której zostałaby złożona. W pobliżu samego Masywu Bandiagara, gdzie zmarłych składa się w grotach skalnych, nie stanowi to problemu, natomiast na Równinach Gondo i Seno, aby sprostać zakazowi grzebania w ziemi, umieszcza się ciało yapilu w wydrążonym pniu baobabu. Na miejscu pochówku wydobywa się z łona matki dziecko i grzebie obok.

Mąż, który asystuje przy pogrzebie musi potem opuścić wioskę na 30 dni (w przypadku pochówku syna) lub 40, gdy nienarodzone dziecko okazało się dziewczynką. Czasami zezwala mu się na spędzenie tego okresu w samotności i odosobnieniu we własnej zagrodzie. W wyjątkowych sytuacjach może wyjść w nocy, ale musi wcześniej ostrzec wszystkich mieszkańców wioski, aby mieli czas wrócić i schronić się przed nim we własnych domach. Kontakt z mężem yapilu, podobnie jak kontakt z jej ciałem, może spowodować przeniesienie nieszczęścia jakim jest śmierć w ciąży lub połogu, na inne kobiety oraz pola uprawne.

Ewa Prądzyńska