Lastadie (obecnie Łasztownia) widziana od strony Odry

Port oraz widoki Szczecina przy Odrze były w 2. połowie XIX wieku popularnym tematem malarskim. Część ikonografii charakteryzowała jednakże tendencja do idealizowania rzeczywistości. Prace tego typu, w formie ilustracji, trafiały do publikacji o charakterze reklamowym czy pamiątkowym. Inne dzieła odznaczały się szczegółowym i realistycznym ukazaniem szczecińskich nabrzeży, bez ich upiększania i gloryfikowania. Barwiony drzeworyt Gustava Schönlebera (1851–1917) z fragmentem zabudowy wyspy rzecznej Łasztowni jest przykładem ikonografii o charakterze użytkowym, stanowiącej ilustrację do książki reklamowej. Schönleber urodził się w Wirtembergii, zaś studiował w Monachium. Odbył szereg podróży artystycznych po Europie, a od 1880 roku pracował jako profesor w Karlsruhe, gdzie wykładał w tamtejszej szkole sztuki. Był uznanym ilustratorem architektury, motywów morskich i twórcą malarstwa pejzażowego. Jedna z jego prac przedstawiająca szczeciński zamek trafiła do publikacji niemieckiego powieściopisarza Edmunda Hoefera (1819–1882) Küstenfahrten an der Nord- und Ostsee. Drzeworyt z Łasztownią ukazał się w stuttgarckiej publikacji z 1881 roku, opisującej podróże wzdłuż wybrzeża Bałtyku oraz Morza Północnego i reklamującej atrakcyjne miejsca regionu. Ksylograficzne ilustracje według kompozycji Schönlebera wykonywał i wydawał Adolf Georg Closs (1840–1894) – drzeworytnik ze Stuttgartu, uważany za jednego z najlepszych niemieckich grafików reprodukcyjnych. Prowadził instytut ksylograficzny, w którym wykonywano ilustracje do publikacji geograficznych i krajoznawczych. Drzeworyt ukazuje szczecińskie nabrzeże w sposób realistyczny, zgodnie ze stanem faktycznym w ostatnich dekadach XIX stulecia. Łasztownia w tym czasie chociaż mało reprezentacyjna, umożliwiała wykazanie kunsztu w sztuce drzeworytu.

Małgorzata Peszko