Figurka niedźwiadka z bursztynu (Bursztynowy niedźwiadek ze Słupska, Niedźwiadek bursztynowy z okolic Słupska, Słupcio)

Bursztynowego niedźwiadka odkryto w Słupsku podczas eksploatacji złóż torfu w 1887 roku i przekazano do Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde w Szczecinie. Figurka jest przedmiotem unikatowym zarówno ze względu na surowiec, z którego została wykonana, jak i postać niedźwiedzia. W sztuce mezolitu i protoneolitu przedstawienia zwierząt są w ogóle niezwykle rzadkie, a wykonane z bursztynu należą do wyjątkowych. W świetle nielicznych odkryć z północnych terenów Europy zazwyczaj przyjmuje się, że figurki zwierząt zawieszane na szyi pełniły funkcję amuletów, wiązały się z koncepcją zwierzęcia totemicznego i ducha opiekuńczego. Niedźwiedź jako najpotężniejsze i najniebezpieczniejsze zwierzę zamieszkujące lasy Pomorza we wczesnym i środkowym holocenie mógł stanowić personifikację sił natury wzbudzających strach, ale także otoczonych powszechnym szacunkiem przez społeczności łowiecko-zbierackie. Niedługo po odkryciu figurkę poddano zabiegom konserwatorskim, które miały na celu przywrócenie jej pierwotnego wyglądu, bowiem w wyniku oddziaływania składników mineralnych zawartych w torfie była pokryta warstwą matowej patyny. Już wówczas, pod koniec XIX wieku, przypuszczano jednakże, że podczas renowacji dopuszczono się zbyt daleko idącej ingerencji. Figurka została zupełnie pozbawiona patyny, uwypuklono cechy anatomiczne zwierzęcia, ostro zarysowano zwłaszcza oczy i nozdrza, bursztyn został starannie wypolerowany. W latach dwudziestych XX wieku wykonano wierną kopię zabytku, która znajdowała się w muzeum w Słupsku. Bursztynowa figurka niedźwiedzia, datowana na okres mezolitu lub protoneolitu (ok. 9600–4100 BC) wzbudza niezmiennie zainteresowanie i sympatię widzów, zwłaszcza najmłodszych. W ramach konkursu zorganizowanego przez Dział Edukacji Muzeum Narodowego w Szczecinie dzieci wybierały imię dla niedźwiadka. Spośród wielu ciekawych, a niekiedy zabawnych propozycji, ostatecznie zwyciężył „Słupcio”.

Michał Adamczyk