Dwudukat

Panowanie króla Karola XI (1660–1697) pomimo chaosu monetarnego, zaznaczyło się wyjątkowo licznymi emisjami złotymi. Do czasu wojny z Brandenburgią (1674–1677) Szwecja nie wykazywała większego zainteresowania sprawami monetarnymi na Pomorzu. Mennica w Szczecinie była dzierżawiona, a bicie monet srebrnych z powodu wysokich cen tego kruszcu nie przynosiło zysku. W latach 1682–1684 nastąpiła radykalna reforma pomorskiego mennictwa, powołano kontrolowane przez zarząd prowincji zarządzanie, a stabilizacji monetarnej służył nowy rodzaj talara, zwany kurantowym (wartości 2/3 talara, bity według obniżonej stopy menniczej). Modernizacja systemu nie zmieniła wyglądu monet bitych w Szczecinie. Na drobnych nominałach dominował gryf, a na stemplach grubych monet srebrnych i złotych wyróżniał się portret króla Karola XI w peruce i wieńcu laurowym. Rewersy talarów i dukatów zdobił ukoronowany, dziewięciopolowy herb Pomorza w pełnej oprawie. Na początku lat dziewięćdziesiątych XVII wieku pojawił się niestandardowy typ rzadkich dwudukatów w charakterze emisji manifestacyjnych i służących propagandzie. Na awersie władca został zaprezentowany w bujnej peruce (wpływ francuskich monet Ludwika XIV) i ledwo widocznej zbroi, na którą narzucone jest paludamentum (rzymski wojskowy płaszcz wełniany) spięty na ramieniu. Popiersie zajmuje większość pola stempla przerywając legendę, co stwarza wrażenie monumentalności. Królewski status Karola XI podkreśla krótka tytulatura, bez tradycyjnego pomorskiego tytułu książęcego. Widoczne inicjały ICA odnoszą się mincmistrza Juliusza Chrystiana Arenburga, sprawującego ten urząd w latach 1695–1698. Rewers ma oryginalną i bardzo ozdobną kompozycję, składającą się ze snopka zboża i leżących nad nim insygniów koronnych. Obraz wraz z hasłem ET REGIT ET TEGIT POMERANIAM SVAM (i rządzi i broni swego Pomorza) miał umacniać autorytet króla i podkreślać jego rolę silnego obrońcy Pomorza. Chodziło o wzmocnienie wśród wyższych warstw umiejących czytać poczucia, że władca myśli o poprawie bytu i pełnych spichlerzach (symbol snopka). Bicie manifestacyjnych dwudukatów miało związek z dewaluacją i wymianą monet pod koniec XVII wieku po wielkiej aferze fałszerskiej z udziałem pomorskiego gubernatora hrabiego Nilsa Bielkego, która spowodowała wielkie zubożenie ludności Pomorza.

Genowefa Horoszko