Zapinka

Zapinka z brązu ma charakterystyczny dla swojego typu element, tzw. kapturek. Jest to odpowiednio wyprofilowana osłona zakrywająca od góry sprężynkę. Zapinki takie tworzą osobną grupę konstrukcyjną, wywodzoną przez badaczy z terenów nadłabskich, datowaną na I–II wiek. Egzemplarz szczeciński odznacza się ponadto równie ważnym dla określenia chronologii detalem, jakim jest poziome plastyczne żeberko na wierzchniej stronie kabłąka, nazywane grzebykiem. Pomiędzy grzebykiem a kapturkiem widoczny jest ryty wątek ornamentacyjny. Zapinki, zwane też fibulami, nie były jedynie biżuterią. Pełniły funkcje czysto praktyczne służąc do spinania szat i łączenia różnych elementów odzieży. Przyczepiano nimi również kolie, które noszono na odzieży, a nie na szyi jak dzisiejsze naszyjniki. Kobiety zazwyczaj nosiły minimum dwie zapinki, najczęściej od dwóch do czterech. Zapinki są jednym z najważniejszych rodzajów zabytków okresu wpływów rzymskich. Dzielą się na wiele wariantów konstrukcyjnych, z których każdy ma swoją chronologię. Określony typ zapinki jest często elementem decydującym o datowaniu całego zespołu, np. grobowego. Prezentowana zapinka pochodzi z cmentarzyska kultury wielbarskiej w miejscowości Siecie, pow. słupski odkrytego przypadkowo wiosną 1897 roku w trakcie prac ziemnych. Archiwalia zachowane do dziś w Muzeum Narodowym w Szczecinie, dotyczące okoliczności odkrycia cmentarzyska oraz eksploracji obiektów, nie pozwalają na przyporządkowanie zabytków do konkretnych zespołów grobowych. Wiadomo jedynie, że cmentarzysko było birytualne, odkryto na nim zarówno groby ciałopalne, jak i szkieletowe. Jest to cecha właściwa obrzędowości ludności kultury wielbarskiej.

Bartłomiej Rogalski