Wincenty Pol

Utworzone w 1906 roku w Warszawie Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (PTKraj.), które do czasu odzyskania przez Polskę niepodległości obejmowało swym zasięgiem jedynie zabór rosyjski, wśród różnych form aktywności prowadziło działalność wydawniczą – publikowało przewodniki, informatory, rocznik krajoznawczy „Ziemia”, a także pocztówki. W roku 1915 ukazała się seria kart „Portrety Krajoznawców”. Jedną z nich poświęcono Wincentemu Polowi (1807–1872) – poecie, krajoznawcy, geografowi i etnografowi, profesorowi Uniwersytetu Jagiellońskiego i członkowi Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Wydawca skorzystał z wizerunku, który w formie akwareli utrwalił w 1849 roku Friedrich Lider (1807–1884), notabene równolatek portretowanego. Pierwowzór przedstawienia możemy dziś znaleźć w zbiorach Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie.

Na pocztówce pod portretem (popiersiem) zamieszczono jedną z początkowych strof Pieśni o ziemi naszej pióra Wincentego Pola, która miała się narodzić na szczycie Łopiennika w Bieszczadach w 1833 roku. Cały utwór po raz pierwszy ukazał się drukiem w roku 1843 w Poznaniu nakładem Księgarni J. K. Żupańskiego. Pieśń o ziemi naszej bywała nazywana poetycką lub wręcz serdeczną geografią Polski.

Nabywca czy też adresat karty, odwróciwszy ją na drugą stronę, mógł się zapoznać z krótką notką biograficzną o sportretowanej postaci. Znajdziemy tu także znak wydawcy – odznakę PTKraj., na której widnieją herby Warszawy, Krakowa i Poznania spięte obręczą wokół ruin zamku w Ogrodzieńcu. W stopce zaś widnieje jeszcze ślad działalności rosyjskiej cenzury wojennej (zezwalającej na wydanie pocztówki) oraz nazwa firmy, której zlecono druk; była to Drukarnia i Litografia „Jan Cotty” z Warszawy.