Projekt niezrealizowanej polichromii do kościoła akademickiego KUL. Szkic wystroju prezbiterium.

Ważną częścią twórczości Jerzego Nowosielskiego są realizacje polichromii w świątyniach prawosławnych, grecko- i rzymskokatolickich, które są wyrazem współistnienia i przenikania się kultury Wschodu i Zachodu, malarstwa ikonowego i sztuki abstrakcji. Na początku lat 60. XX wieku artysta otrzymał propozycję wykonania polichromii w kościele akademickim Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podobnie jak w innych projektach malarstwa monumentalnego Nowosielski traktował je jako rodzaj kazania ekumenicznego, którego celem było pokazanie jedności kultu. Jak wynika z listu artysty do Andrzeja Grzegorczyka, dla Lublina stworzył „projekt zupełnie zresztą bezkompromisowy” o przekazie klarownym ikonograficznie, na którego realizacji szczególnie mu zależało. Niestety wizję Nowosielskiego odrzucono, a zamysł artysty obrazuje jedynie zespół szkiców projektowych, których dziewięć zakupiło Muzeum Narodowe w Lublinie dzięki dotacji ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Projekt polichromii, zgodny z tradycyjnym programem kościołów bizantyńskich, zakładał strefową kompozycję ujętych w ramy scen wypełniających wnętrze. Podobnie jak w przypadku projektów dekoracji malarskiej innych świątyń artysta przygotował dla kościoła św. Krzyża kilka wersji polichromii, różniących się programem ikonograficznym i kolorystyką.

Nowosielski stworzył nie tylko całościową koncepcję dekoracji malarskiej, ale i wyposażenia świątyni, obejmującą projekt wystroju prezbiterium wraz z formą ołtarza głównego, opracowanego w kilku dość szczegółowo rozrysowanych wariantach. Zakłada ona obecność różniącej się zwieńczeniem rozbudowanej nastawy ołtarzowej z prostokątnym korpusem i parą zamykanych skrzydeł. Prawdopodobnie centralna część ołtarza została przewidziana dla wyobrażenia Chrystusa Pantokratora (Wszechwładcy) w typie Salvator Mundi (Zbawiciel Świata) z królewskim jabłkiem lub globem w dłoni. Zbyt ogólny charakter szkicu uniemożliwia odtworzenie programu ikonograficznego predelli i scen w poszczególnych kwaterach skrzydeł. W każdym z wariantów prosta mensa ołtarzowa została wyposażona w krzyż i parę ustawionych po bokach lichtarzy.

Anna Hałata