Rozeta z kołpaka księcia Franciszka I (1577 - 1620)

Cały strój był z pięknej kwiecistej złotej sztuki materiału, ze złotożółtymi jedwabnymi pończochami i podwiązkami, obszytymi złotą koronką: Na głowie taka sama czapka, przyozdobiona wstążką wysadzaną pięknymi dużymi cennymi diamentami i pękiem czarnych piór czaplich*. Tak w relacji z ceremonii pogrzebowej księcia pomorskiego Franciszka I opisano ubiór, w którym go pochowano. Opis ten zgadza się z pośmiertnym wizerunkiem księcia z 1621 roku, zachowanym w zbiorach katedry w Merseburgu. Nieznany artysta z niezwykłą precyzją oddał strój księcia, w tym zdobiące kołpak klejnoty: egretę oraz komplet trzynastu rozet zdobionych barwną emalią, diamentami i perłami, upiętych na wstążce okalającej otok.

Strój grobowy Franciszka I składał się w większości z tych samych elementów, które tworzyły reprezentacyjny strój księcia noszony za życia. Niektóre jego części, w tym klejnoty zdobiące kołpak, można zidentyfikować na niezachowanym całopostaciowym portrecie księcia z 1616 roku, namalowanym przez nadwornego malarza Johanna Leonischa (Leninisiusa).

Inni książęta pomorscy również byli chowani najczęściej w ubiorach noszonych za życia. Strój Franciszka I, podobnie jak jego brata Filipa II, utrzymany był w tonacji czarno-złotej, bardzo modnej na przełomie XVI/XVII wieku, ale ubiory innych władców pochowanych w krypcie kościoła zamkowego były także w różnych odcieniach zieleni lub czerwieni. Zawsze jednak były to stroje reprezentacyjne, bogato przystrojane złotą pasmanterią lub haftami, a także kosztownymi klejnotami. Chodziło bowiem o to, by władca prezentował się podczas ostatniej ceremonii z całym należytym mu splendorem.

Monika Frankowska-Makała

*Die Personalien und Leichen-Processionen der Herzoge von Pommern und ihrer Angehörigen aus den Jahren 1560 bis 1663, ges. v. U. von Behr Negendank-Semlow, J. von Bohlen-Bohlendorf, Halle 1869, s. 347.