Medalion historyczny; medal pamiątkowy

Medale z wizerunkami książąt pomorskich, zwane Gnadenpfennige lub Gnadenmedaillen, pojawiły się w latach czterdziestych XVI wieku. Książęta pomorscy, śladem licznych władców Rzeszy, wprowadzili zwyczaj ofiarowywania medali zasłużonym poddanym. Na większości z nich widnieje, oprócz podobizn władców, wielki dziewięcio- lub dziesięciopolowy herb Pomorza Zachodniego z pełną tytulaturą. Ozdobne oprawy i ucha do zawieszania na łańcuchach i podwieszania klejnotów zakładały funkcję użytkowania ich w charakterze reprezentacyjnej ozdoby. Niektóre Gnadenpfennige były bardzo okazałe i w komplecie ze złotym łańcuchem ważyły nawet 3,5 kg. Z reguły książęta zamawiali tego typu dzieła w ośrodkach, w których działali mistrzowie medalierstwa cieszący się uznaniem, w Berlinie, Augsburgu, czy Norymberdze.

Na pozłacanym medalionie para książęca, Ernest Ludwik i Zofia Jadwiga, została sportretowana w sposób dekoracyjny, w duchu manieryzmu. Obecność uszka wskazuje, że służył jako ozdoba stroju. Podobieństwo Ernesta Ludwika na monetach i medalach może świadczyć o tym, że artyści korzystali z tych samych źródeł graficznych. Na stronie herbowej zostali przedstawieni dzicy mężowie w hełmach zwieńczonych stylizowaną roślinnością, w fantazyjnych pozach, co wzmacnia artystyczny efekt kompozycji. W legendzie rewersu, podobnie jak w przypadku grubszych monet księcia, pojawia się fragment Psalmu 121 (120) odzwierciedlający religijność władcy i oddanie wierze luterańskiej. Medalion nie jest sygnowany, ale na podstawie analiz stylistycznych jego autorstwo przypisuje się złotnikowi i medalierowi berlińskiemu Heinrichowi Rapuschowi starszemu.

Genowefa Horoszko