Fibula zdobiona aplikacjami

Cmentarzysko w Lubowidzu (niem. Luggeweise) w powiecie lęborskim, zostało odkryte przypadkowo w 1898 roku w okresie eksploatacji działającej tam żwirowni. Znajdowane w następnych latach zabytki systematycznie inwentaryzowane były przez Eduarda Stielowa (czynny około 1925–1946), powiatowego opiekuna zabytków. Materiały odkrywane w latach 1898, 1926 1932, 1934 i 1938 przekazano do szczecińskiego Pommersches Landesmuseum (1927–1945) oraz do gdańskiego Westpreussisches Provinzial-Museum (1880–1945), z czego część publikowano w „Heimatkalender für den Kreis Lauenburg in Pommern”. Badania wykopaliskowe przeprowadził w latach 1938–1939 Helmut Agde (1909–1940) z ramienia Pommersches Landesmuseum w Szczecinie. Udało mu się wyeksplorować 308 grobów na odsłoniętych 75 arach stanowiska, z czego 241 było szkieletowych a 60 ciałopalnych. Dokładnym opracowaniem stanowiska i odkrytych tam zabytków ruchomych zajął się Ryszard Wołągiewicz (1933–1994) z Muzeum Narodowego w Szczecinie w monografii opublikowanej w 1995 roku.

Prezentowana fibula, datowana na okres wpływów rzymskich, czyli koniec II wieku naszej ery, pochodzi z grobu nr 71, w którym znaleziono ponadto dwie inne zapinki z brązu o odmiennej konstrukcji, ale podobnym złotym zdobieniu, sprzączkę do pasa i dwie klamerki esowate z brązu, kolię złożoną z 35 paciorków bursztynowych i szklanych, srebrny dwustożkowaty paciorek, gliniany przęślik oraz dwa małe naczynia ceramiczne.

Zapince odlanej z brązu ostateczną formę nadano poprzez kucie. Płaski kabłąk oraz grzebyk nad kapturkiem zakrywającym sprężynkę pokryto następnie aplikacjami z repusowanym ornamentem drobnych fal oraz zygzaków na kapturku. Konstrukcja zapinki w postaci grzebyka nad sprężynką jest charakterystyczna dla całej grupy fibul, według niektórych badaczy wzorowanych na egzemplarzach będących w modzie w północnoeuropejskich prowincjach rzymskich.

Bartłomiej Rogalski