Matka Boska Częstochowska

Matka Boska zajmowała i zajmuje ważne miejsce w wierzeniach społeczności wiejskich, podobnie jak w całym katolicyzmie polskim, wyróżniającym się różnorodnością form kultu maryjnego. Jako pośredniczka między Bogiem czy Synem Bożym bardzo często jest adresatem modlitw, próśb i błagań. Z jej kultem są związane liczne sanktuaria maryjne, znajdujące się prawie na całym świecie. W Polsce stanowią one około 80 procent wszystkich sanktuariów. W XV wieku wraz z rosnącą dominacją kultu maryjnego rozwinęło się pątnictwo do cudownych obrazów przedstawiających Madonnę. Najsłynniejsze to: Jasna Góra w Częstochowie, z obrazem Czarnej Madonny, czy Kalwaria Zebrzydowska, z wizerunkiem Matki Boskiej Płaczącej. Na Lubelszczyźnie sanktuaria maryjne znajdują się między innymi w: Chełmie (obraz Matki Boskiej Chełmskiej), Hrubieszowie (obraz Matki Boskiej Sokalskiej), Janowie Lubelskim (obraz Matki Boskiej Łaskawej-Różańcowej), Kodniu (obraz Matki Boskiej Kodeńskiej), Krasnobrodzie (obraz Matki Boskiej Krasnobrodzkiej), Lublinie (obraz Matki Boskiej Płaczącej), Radzyniu Podlaskim (obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy), Tomaszowie Lubelskim (obraz Matki Boskiej Szkaplerznej), Wąwolnicy (rzeźba Matki Boskiej Kębelskiej).

W XVII i XVIII wieku, wraz z masowymi pielgrzymkami do sanktuariów maryjnych, na ogromną skalę rozwinęła się sztuka kopiowania cudownych obrazów. Trudnili się nią przede wszystkim świeccy mistrzowie wywodzący się ze środowiska rzemieślników cechowych, osiadli w pobliżu większych miejsc kultu. Kopie obrazów z sanktuariów otaczano czcią niemal równą oddawanej oryginałom, mimo iż często nieprofesjonalni malarze pomijali w nich charakterystyczne szczegóły.

Elementami kultu maryjnego było także nadawanie Matce Boskiej licznych tytułów, odprawianie nabożeństw ku jej czci, odmawianie modlitw w intencji lub o wstawiennictwo oraz obchodzenie świąt maryjnych. Niektóre z nich przypadają w dniach: 2 lutego – Matki Boskiej Gromnicznej, 26 kwietnia – Matki Boskiej Dobrej Rady, 3 maja – Matki Boskiej Królowej Polski, 24 maja – Matki Boskiej Wspomożycielki Wiernych, 27 czerwca – Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, 2 lipca – Matki Boskiej Kodeńskiej, 26 lipca – św. Anny, matki Najświętszej Marii Panny, 2 sierpnia – Matki Boskiej Anielskiej, 8 grudnia – Matki Boskiej Niepokalanej.