Goldgulden auf die Erweiterung des Stettiner Schlosses | Gulden z okazji przebudowy zamku w Szczecinie

Panowanie księcia Filipa II (1606–1618) zaznaczyło się szczególną obfitością emisji okolicznościowych. Zamiłowanie władcy do sztuki przełożyło się na pasję do kolekcjonowania monet, a także projektowania własnych. Serie guldenów powstałych pod koniec jego rządów (1614–1618) odzwierciedlają nie tylko ówczesne wydarzenia i sytuację polityczną, ale również ideologię panowania. Symbole i alegorie umieszczane na rewersach, potraktowane na równi z godłem, są aluzją do wielkiej odpowiedzialności władcy, podporządkowania życia obowiązkowi rządzenia. Monety powstały bezsprzecznie z inspiracji władcy, niektóre pewnie według jego projektów. Prezentowany gulden upamiętnia rozbudowę zamku w Szczecinie, o czym informuje napis na rewersie. W latach 1616–1619 dobudowano od zachodu nowe skrzydło zamkowe, tzw. muzealne lub mennicze, przeznaczone na bibliotekę oraz bogate zbiory dzieł sztuki. Gulden jest bardzo skromny, brakuje równowagi pomiędzy wymową artystyczną obu stron, przez co odstaje od innych okolicznościowych numizmatów. Portret Filipa – wyrazisty i dobrze oddający rysy twarzy, z charakterystyczną brodą i wąsami, powtarza znany wizerunek władcy. Zbroja, na którą narzucona jest szarfa, podkreśla przymioty rycerskie księcia, bowiem sukcesy militarne były zawsze dla panujących powodem do chwały. Całości dopełnia tekst centralny na rewersie. Dzieło jest anonimowe, uderza jednak słaba jakość wykonania portretu z niestarannie puncowanym napisem na odwrocie. Trochę to dziwi, gdyż w mennicy pracował w charakterze rytownika zdolny augsburski złotnik Daniel Sailer, a za wygląd monet odpowiadał zarządzający mennicą erfurcki złotnik Johann (Hans) Schambach. Moneta jest unikatem, a jedyny znany muzealny egzemplarz pochodzi z pomorskiej kolekcji prof. Helmuta Hahna, niemieckiego lekarza i kolekcjonera, która w 2013 roku w całości została sprzedana na aukcji w Berlinie.

Genowefa Horoszko