Vierfacher Taler auf die Beisetzung Philipp II. | Talar poczwórny z okazji pogrzebu księcia Filipa II

Prawdziwy rozkwit emisji okolicznościowych nastąpił za panowania księcia szczecińskiego Filipa II (1606–1618), wielkiego mecenasa sztuki oraz kolekcjonera. Monety najczęściej były bite dla uczczenia pamięci zmarłych książąt i ważnych postaci z rodu Gryfitów. W 1616 roku ukazała się seria monet upamiętniających śmierć księżnej Anny, wdowy po Bogusławie XIII, a w 1617 roku kolejna, na pamiątkę przedwczesnej śmierci Jerzego III. Niezwykle oryginalne monety pojawiły się po śmierci księcia Filipa II w 1618 roku. Mamy tutaj do czynienia ze swoistym hołdem złożonym zmarłemu bratu przez jego następcę – Franciszka I. Na monetach umieszczano zarówno tradycyjne kompozycje, takie jak popiersie zmarłego na awersie i wielowierszowa legenda na rewersie, jak i oryginalne wyobrażenia, np. czaszki i kosy oraz sentencje niewiązane dotąd z odejściem – kwiaty i słońce. Wśród legend niezwykłe jest odniesienie do wykształcenia i cnót Filipa II. Treść omawianej monety sprowadza się do swoistej klepsydry, w której zawierają się portret zmarłego władcy i podstawowe informacje o charakterze genealogicznym. Egzemplarz o wadze czterech talarów odbity został stemplami talara. Tymi samymi stemplami wykonano również sztuki o wartości półtalara (w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie) i podwójnego talara. Do wybicia awersu posłużył stempel używany wcześniej do produkcji innych, niedatowanych talarów pamiątkowych. Były to okazy ze wspiętym gryfem i tarczami herbowymi na skrzydłach, talary z owalnymi tarczami w otokowym wieńcu oraz talary z łodzią żaglową na morzu. Portret księcia nie odbiega od konwencjonalnego ujęcia profilowego, zbroja z szarfą podkreśla przymioty rycerskie Filipa II. Inicjały DS umieszczone pod ramieniem władcy wskazują na Daniela Sailera, augsburskiego złotnika i medaliera zatrudnionego w mennicy szczecińskiej do produkcji stempli. Talar poczwórny, choć nie zachwyca dekoracyjnością, jest nadzwyczaj rzadkim okazem. Nie wiemy ile sztuk wybito, ale obecnie jedyny zachowany i publicznie dostępny egzemplarz znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie.

Genowefa Horoszko