Postać kobiety z dzieckiem

Kobieta z dzieckiem to popularne przedstawienie nawiązujące symbolicznie do cenionej w Afryce miłości macierzyńskiej oraz kobiecej płodności. Narodziny potomka są dla kobiety oraz jej rodziny wielkim wydarzeniem. Dziecko jest błogosławieństwem, świadectwem dobrego postępowania rodziców (a szczególnie matki), zgodnego ze społecznymi zasadami. Każde dogońskie dziecko otrzymuje trzy imiona nadawane przez różne osoby i używane w odmiennych okolicznościach. Pierwsze – określane terminem boy toy – zostaje mu przypisane już kilka dni po porodzie. Dokonuje tego szef wielkiej rodziny (ginna bana) ze strony ojca. Boy toy jest oficjalnym imieniem, którego dziecko i jego otoczenie będą używać najczęściej. Kilka dni później ginna bana ze strony matki nadaje nowemu członkowi rodziny kolejne imię – boy na. Określeniem tym będą zwracać się do niego krewni matki. Szefowie obu rodzin, nadając dziecku imię wybierają najczęściej takie, które pojawiało się już w ich rodzinach. O wyborze imienia decyduje też płeć (imiona męskie zaczynają się najczęściej na literę „a”, natomiast kobiece od przedrostka „ya”) oraz kolejność przyjścia na świat w rodzinie. Trzecie miano (boy dama) dziecko otrzymuje 35 dni po narodzeniu, nadaje je kapłan kultu Binu (Binukedine) – pierwszego przodka rodziny ojca. Jest to imię rytualne, sekretne używane tylko przez Binukedine podczas rytuałów. Obecnie, w dobie postępującego islamu oraz obecności chrześcijaństwa w Afryce Zachodniej, często spotyka się imiona muzułmańskie i chrześcijańskie. Używa się ich, rejestrując dzieci w urzędach, ale pomimo to każdy Dogon posiada również zawsze tradycyjne imię boy toy. Francuscy antropolodzy, prowadzący badania wśród Dogonów w latach trzydziestych XX wieku zebrali aż 797 tego typu imion.

Ewa Prądzyńska