Drzwiczki do spichlerza

Spichlerze (guyon, l. poj. guyo) są wyznacznikiem bogactwa oraz wielkości rodziny. Im większa ich liczba, tym liczniejsza i bogatsza rodzina. Najczęściej każdy z dorosłych mieszkańców zagrody ma swój własny spichlerz. Te należące do mężczyzn nazywane są guyo-ana, a przypisane kobietom – guyo-ya. Przechowują w nich, oprócz płodów rolnych, również wszystkie osobiste drobiazgi. Najwięcej spichlerzy posiada patriarcha rodu ginna bana, który jest odpowiedzialny za całą rodzinę i musi dysponować miejscem do składowania zbiorów pochodzących czasami z trzech sezonów. Musi być przygotowany i w razie nieszczęścia – suszy czy okresu niedostatku – posiadać zapasy pozwalające uchronić rodzinę od głodu. Spichlerz porównywany jest przez wielu Dogonów do Syriusza B (Po Tolo, czyli gwiazdy fonio) – białego karła poruszającego się wokół Syriusza A. W ich mitologii często mowa jest o latającym spichlerzu, który przypominał „kwadratowy kawałek nieba”.

Drzwiczki wykonane zostały z trzech desek połączonych żelaznymi klamrami. Pokryte są płaskorzeźbionymi wzorami, wśród których można rozpoznać przedstawienia przodków, węży, które symbolizują odrodzenie zmarłych antenatów oraz wizerunki masek kanaga i zająca. Wśród motywów ozdabiających drzwiczki można też wyróżnić drabiny bilu. Są to przenośne schody wykonane z jednego pnia drzewa, używane do wchodzenia na taras domu, oraz wysokich spichlerzy. Miniaturki tych schodów są ważnym wyposażeniem ołtarzy wagem. Drzwiczki zaopatrzone są w zamek ta koguru, co oznacza „przyczepiony do drzwi” oraz w system zawiasów zwany biegunem z dwoma czopami: górnym i dolnym. Montowane są zawsze w drewnianej ramie.

Ewa Prądzyńska