Szlufka do pendentu księcia Kazimierza VI/IX (1557-1605)

Srebrna szlufka należy do zespołu okuć pasa i pendentu, wydobytych z krypty kościoła zamkowego w Szczecinie, z sarkofagu księcia pomorskiego Barnima X (XII) (1549–1603) lub jego brata Kazimierza VII (IX) (1557–1605). Stanowi ciekawy przykład stosowania form architektonicznych w złotnictwie. Architektonizacja kompozycji złotniczych znana jest doskonale ze średniowiecza, zarówno z biżuterii, jak też naczyń liturgicznych, ale w sztuce nowożytnej nie wydaje się tak oczywista.

Autor tego niewielkiego dzieła (zapewne Egidius Blancke, nadworny złotnik książąt szczecińskich) posłużył się motywem antykizującej tralki balustradowej. Mimo niewielkich rozmiarów została ona starannie zakomponowana, przypominając sposobem opracowania późnorenesansową kamieniarkę architektoniczną spotykaną w Europie Środkowej. Wrażenie to potęguje płaski, niemal graficzny sposób rozegrania dekoracji ornamentalnej. Szczególnie interesujące są motywy roślinne zdobiące brzusiec tralki: stylizowana lilia i czwórliść wpisane w pionowe pasy, które przydają jej smukłości. Z kolei górna i dolna część balaski zostały zakomponowane z szeregu poziomych elementów pokrytych ornamentem ciągłym, co tworzy kontrast z pionowymi podziałami brzuśca. W ten sposób twórca dzieła stworzył w miniaturze kompozycję złożoną z równoważących się pionowych i poziomych elementów, dających efekt harmonii.

Monika Frankowska-Makała