Bogusław Radziwiłł - medal pośmiertny

Panowanie trzech kolejnych władców z dynastii Wazów na polskim tronie to okres wzmożonego zainteresowania sztuką medalierską, które w największym stopniu przejawiali panujący. W przypadku Zygmunta III wiadomo, że nie skupiało się na zamawianiu medali u artystów, ale król podejmował też próby własnoręcznego tworzenia. Niestety nie sposób ocenić, na ile były one udane, żadne bowiem z dzieł Zygmunta III Wazy nie przetrwało do naszych czasów, choćby w postaci wizerunku. Co znamienne, upodobanie do medali obejmowało nie tylko dwór królewski. Niewątpliwie sprzyjała temu obecność rodzimych twórców. Co prawda nie było ich wielu, bowiem w całym XVII wieku możemy mówić o zaledwie kilku medalierach związanych z Polską. Jednym z nich był Jan Höhn zwany młodszym. Po ojcu odziedziczył nie tylko imię, ale i talent. Urodził się około 1642 roku w Gdańsku i z tym miastem związał swe losy do końca życia. Był twórcą licznych medali, początkowo wykonywanych razem z ojcem, później zaś także samodzielnie. Wzorem Jana Höhna starszego zajmował się dokumentowaniem najważniejszych wydarzeń z czasów panowania Jana Kazimierza, Michała Korybuta Wiśniowieckiego i przede wszystkim Jana III Sobieskiego. Oprócz tego wykonywał medale dla znanych osobistości epoki. Wśród jego zleceniodawców był między innymi elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm I, zwany Wielkim Elektorem, portretował Jana Heweliusza czy niezwykle kontrowersyjnego luterańskiego kaznodzieję, ale przy tym wybitnego filozofa Aegidiusa Straucha.

Prezentowany obiekt także jest dziełem Jana Höhna młodszego. Powstał jako medal pośmiertny, upamiętniający postać księcia Bogusława Radziwiłła, negatywnego bohatera Potopu Henryka Sienkiewicza. Medal nie jest najwybitniejszym dziełem Jana Höhna, jednak dobrze oddaje specyfikę medalierstwa ówczesnej epoki, rozmiłowanej w symbolice. Na awersie artysta umieścił popiersie księcia Bogusława, na rewersie zaś znalazły się trzy alegoryczne ujęcia najważniejszych wydarzeń związanych z prezentowaną postacią. Obrazują je obeliski z datami 1620, 1665 i 1669. Nawet dla osób nieznających biografii księcia stają się jasne dzięki zwieńczeniom obelisków – rozpromienionemu słońcu, parze gołębi i trupiej czaszce, symbolizującym narodziny, ślub z kuzynką Anną Marią Radziwiłłówną oraz śmierć.

Leszek Poniewozik