Grzebień dwudziestosześciozębny

Występujące na terenie całego Pomorza narzędzia kolne należą do najstarszych i najczęściej stosowanych w tradycyjnym rybołówstwie. Zaliczamy do nich między innymi charakterystyczne dla rybaków niemieckich duże narzędzia w kształcie grzebienia, służące do połowu ryb żerujących przy dnie, zwłaszcza węgorzy. Łowiono nimi z łódki – siedzący blisko rufy rybak spuszczał do wody trzymany pionowo grzebień osadzony na długim drzewcu (trzonku) i dociskał nim do dna, zagarniając w ten sposób ryby i nabijając je na ostro zakończone zęby. Narzędzia kolne, w tym także grzebienie, były szkodliwe dla rybostanu. Używane podczas tarła zaburzały populację ryb. Bywało, że nabitemu na zęby zwierzęciu udawało się uciec, ale w następstwie odniesionych ran chorowało i ginęło. Dlatego też stosunkowo wcześnie pojawiły się regulacje prawne zakazujące połowów z  zastosowaniem narzędzi kolnych, w państwie pruskim już w 2. połowie XIX wieku, w Polsce na początku lat trzydziestych XX stulecia.
Prezentowany grzebień został wykonany na Pomorzu Zachodnim, na przełomie XIX i XX wieku. Jest jednym z sześciu obiektów z przedwojennego zbioru narzędzi i sprzętu rybackiego, które po wojnie znalazły się w Muzeum Morskim, późniejszym Dziale Morskim Muzeum Pomorza Zachodniego (obecnie Muzeum Narodowe w Szczecinie), w ramach którego funkcjonował gabinet etnograficzny. W 1972 roku gabinet został przekształcony w samodzielny dział, dzisiaj Dział Etnografii Pomorza. Grzebień został wykonany z żelaza techniką kucia. Wyposażona jest w dwadzieścia sześć nierównej długości zębów oraz uszko, przez które była przeciągana linka zabezpieczająca. Drzewce, na którym grzebień był osadzony nie zachowało się do naszych czasów. Jest jednym z osiemnastu grzebieni znajdujących się w zasobach Działu Etnografii Pomorza MNS.

Agnieszka Słowińska