Bilet Kasowy Księstwa Warszawskiego - 1 talar

Na mocy postanowień traktatu pokojowego w Tylży z 7 i 9 lipca 1807 roku Napoleon Bonaparte doprowadził do utworzenia Księstwa Warszawskiego. Pod względem prawnym było związane unią personalną z Królestwem Saksonii, posiadało jednak odrębną konstytucję, rząd, sejm, armię oraz suwerennego władcę w osobie Fryderyka Augusta I, wnuka Augusta III Sasa. Działania władz Księstwa determinowała sytuacja międzynarodowa, a ściślej plany Napoleona Bonaparte względem Rosji. Nieuchronność wojny z Imperium Rosyjskim, do której zresztą parła ludność polska, licząc na odbudowę dawnej Rzeczypospolitej, w znacznym stopniu obciążała gospodarczo mieszkańców Księstwa Warszawskiego. Trudności pogłębiały zobowiązania finansowe wobec Francji oraz bałagan fiskalny. Teren Księstwa Warszawskiego został wyodrębniony z ziem zajętych głównie przez Prusy w drugim i trzecim oraz częściowo pierwszym rozbiorze. W 1809 roku powiększył się o Lubelszczyznę i Kielecczyznę odebraną Austrii. W efekcie początkowo zachowano pruski system finansowy oparty na talarze, który łatwo dawał się przeliczać na złotówki po kursie 1 : 6, a ponieważ 1 złoty odpowiadał wówczas 30 groszom, 1 talar równał się jednocześnie 180 groszom. Niedobór pieniądza kruszcowego zmusił władze Księstwa do sięgnięcia po pieniądz papierowy, pomimo złych doświadczeń w tym względzie z okresu insurekcji kościuszkowskiej. Odpowiedni dekret Fryderyka Augusta ukazał się 1 grudnia 1810 roku. Emisją miała się zająć specjalna niezależna Komisja przy Dyrekcji Biletów Kasowych. Postanowiono o wprowadzeniu do obiegu biletów o nominałach 1, 2 i 5 talarów. Pierwsze bilety wszystkich nominałów trafiły do obiegu 2 lipca 1811 roku. Ich skromna szata graficzna była dość podobna. Ograniczała się do ozdobnej ramki. Pośrodku jej górnej części umieszczono herb Księstwa Warszawskiego. Jako wzorca użyto banknotów będących w obiegu na terenie Królestwa Saksonii. Tam też polskie bilety zostały zaprojektowane przez nieznanych autorów. Pieniądze wydrukowano w Dreźnie.

Banknoty 1-talarowe wyemitowano w nakładzie 700 tysięcy sztuk o wartości 4 milionów 200 tysięcy ówczesnych złotych polskich. Wszystkie wydrukowano na dość cienkim, białym papierze, w ramach jednej serii oznaczonej literą A. Prezentowany egzemplarz ma numer 6878, pochodzi zatem z początkowego etapu produkcji.

Leszek Poniewozik