![MNS/AF/2147 obrządek grzebalny, pochówek, rzeźba, podgłówek - Ujęcie z przodu. Rzeźbiony, drewniany podgłówek pokryty warstwą brunatnej ziemi. Część górna przypominająca płaski półksiężyc oparta na walcowatym, rozmieszczonym centralnie dźwigarze, który łączy górną i dolną część podgłówka. W jego dolnej części prostokątna podstawa o zaokrąglonych brzegach.](/brepo/panel_repo/2022/04/07/oozpwd/contain-360-1000-max-mns-af-2147-arek4777-public-i-ppp.jpg)
Podgłówek
między 1001 — 1300
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Jest częścią kolekcji: Kolekcja sztuki dogońskiej
Tellemowie to ludność autochtoniczna zamieszkująca masyw Bandiagara położony w południowo-centralnej części Republiki Mali przed przybyciem Dogonów. Słowo tellem w dogońskim języku dogo-so (z grupy języków woltyjskich – gur) oznacza „człowiek, który był tutaj przed nami”.
Tellemowie przybyli do dzisiejszego kraju Dogonów w XI wieku. Zapewne związane było to z upadkiem średniowiecznej Ghany, o czym świadczyć mogą berberyjskie wpływy w ich architekturze. Do budowania swoich domostw i spichlerzy używali glinianych cegieł, które wyrabiali ręcznie i suszyli na słońcu. Wielką zagadką dla współczesnych Dogonów jest sposób, w jaki Tellemowie budowali i transportowali materiał do usytuowanych wysoko w pionowych skałach masywu Bandiagara jaskiń, które służyły im jako bezpieczne schronienie w razie zbrojnych ataków sąsiadów, spichlerze do przechowywania pożywienia oraz kwatery grzebalne dla zmarłych. Dogonowie odpowiedzi na nurtujące ich pytanie upatrują w nadprzyrodzonej sile Tellemów. Uważają bowiem, że Tellemowie byli o wiele silniejszymi od nich czarodziejami, a ich obecność do dziś wyczuwalna jest w wirach powietrznych i tumanach kurzu. Według Dogonów, aby wspiąć się na pionowe skały masywu Tellemowie używali specjalnego, magicznego kleju dangi, którym smarowali ręce. Wierzą również, że pierwsi mieszkańcy dzisiejszego kraju Dogonów mieli skrzydła i potrafili latać.
Prezentowany podgłówek służył Tellemom podczas wypoczynku oraz snu – tył głowy lub kark układano na górnej części podgłówka, przypominającej płaski, drewniany półksiężyc. Tellemowie używali podgłówków również w obrządku grzebalnym.
Katarzyna Findlik-Gawron
Inne nazwy
kutunguru
Autor / wytwórca
Wymiary
cały obiekt: wysokość: 12.4 cm, szerokość: 16.3 cm
Rodzaj obiektu
obrządek grzebalny, pochówek, podgłówek, rzeźba
Technika
techniki snycerskie, ciosane
Tworzywo / materiał
drewno
Pochodzenie / sposób pozyskania
zakup
Czas powstania / datowanie
Miejsce powstania / znalezienia
Właściciel
Muzeum Narodowe w Szczecinie
Numer identyfikacyjny
Lokalizacja / status
między 1001 — 1300
Muzeum Narodowe w Szczecinie
między 1001 — 1300
Muzeum Narodowe w Szczecinie
między 1201 — 1500
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj ten TEMAT
Muzeum Narodowe w Szczecinie
odkryj tę ŚCIEŻKĘ
Ścieżka edukacyjna