Sukmana kobieca

Sukmana kobieca pochodzi z miejscowości Okopy w powiecie chełmskim, z pierwszej połowy XX wieku. Była noszona do stroju świątecznego w okresie jesiennym i wiosennym. Podczas mroźnych zim nakładano ją na kożuch, aby chronić się przed zimnem. Była szyta przez krawca z materiału samodziałowego wełnianego o kroju poncho podłużnego z dwoma bocznymi klinami wszytymi od pasa w dół. Jest wcięta dzięki zastosowaniu trzech zaszewek w pasie. Posiada także kliny pod pachami rękawów, które zwężają się ku brzegom, gdzie od strony wewnętrznej jest niewielkie rozcięcie. Sukmana jest ozdobiona obszyciem ze sznurków w kolorze czerwonym i niebieskim, które są umieszczone po obu brzegach stójki, przy rozcięciu na całej długości kolorem czerwonym i do pasa niebieskim oraz na obrzeżu mankietów i na zaszewkach bocznych. Oba rozcięcia z przodu były zakładane na siebie, całość obwiązywano w pasie krajką.

Na terenie Lubelszczyzny występowały sukmany w trzech kolorach – białym, siwym (niebieskim) i czarnym, czyli brązowe. Początkowo kolory zależały od typu hodowanych owiec i ich umaszczenia (białe i brązowe), a w ostatnim okresie funkcjonowania sukman przyjęła się moda na niebieskie – farbowane, które na Lubelszczyźnie występowały tylko w części zachodniej. Biały i szary kolor sukman, zwanych małopolskimi, o bardziej tradycyjnym kroju, jak podaje Kazimierz Moszyński w Kulturze ludowej Słowian, występował na Polesiu (oprócz części zachodniej), na południowo-zachodnim Podlasiu oraz w części Małopolski ciągnącej się przez okolice Chęcin i Michowa, aż do Krakowskiego. Przewaga lub wyłączność barwy brunatnej sukmany była na Polesiu zachodnim i znacznej części Podlasia. Dalej była przeważnie lub wyłącznie brunatna – we wschodniej Małopolsce, czyli w Lubelskiem, w niektórych okolicach Radomskiego i Kieleckiego i na południu (z wyłączeniem Krakowskiego, południowych Lachów, zachodnich Łemków i Podhala). Sukmany w stroju kobiecym już na przełomie XIX i XX wieku zastępowano kaftanami i płaszczami, zwanymi przyjaciółkami, wzorowanymi na modzie miejskiej.