Zima na wschodzie

Julian Fałat to artysta, który odegrał niezwykle ważną rolę jako współtwórca reformy krakowskiej akademii. W 1895 roku objął stanowisko dyrektora Szkoły Sztuk Pięknych, a od 1905 roku pełnił funkcję rektora. Zainicjował nowy rozdział polskiego szkolnictwa artystycznego, co zostało zwieńczone ukonstytuowaniem w 1900 roku Akademii Sztuk Pięknych. To on zaproponował posady profesorskie gronu najwybitniejszych modernistów: Józefowi Mehofferowi, Jackowi Malczewskiemu, Józefowi Pankiewiczowi, Ferdynandowi Ruszczycowi, Janowi Stanisławskiemu, Leonowi Wyczółkowskiemu i Stanisławowi Wyspiańskiemu. Był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W 1910 roku przeszedł na emeryturę i przeniósł się na stałe do swej posiadłości w Bystrej na Śląsku Cieszyńskim. W latach 1919–1921 mieszkał w Toruniu, a w 1922–1923 sprawował urząd dyrektora Departamentu Sztuki w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Następnie osiadł na powrót w Bystrej. Julian Fałat to jeden z czołowych reprezentantów malarstwa pejzażowego i rodzajowego okresu Młodej Polski, znany przede wszystkim jako mistrz akwareli. Jednym z częstych tematów jego prac były widoki zimowe. Zima na wschodzie (1919) to dość późna akwarela, reprezentująca tendencje impresjonistyczne. Przedstawia ciekawą próbę wykorzystywania światła, między innymi do odpowiedniego podkreślenia postaci jadących saniami. Obraz jest dobrym przykładem na to, że artysta swobodnie radził sobie z niełatwym medium, jakim jest akwarela, niepoddająca się łatwo poprawkom i wywołująca efekty nie do końca przewidywalne przez artystę.

Beata Małgorzata Wolska