La Foire

Dawna kaplica pałacowa Czartoryskich pw. Wniebowzięcia Bogurodzicy (kościół „na górce”, od 1919 roku kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP), wzniesiona w latach 1800–1803 na krawędzi wzgórza spadającego w stronę Wisły, przy dawnym gościńcu lubelskim, jest jedną z ważniejszych realizacji książąt Czartoryskich i pracującego dla nich architekta Chrystiana Piotra Aignera. Ta klasycystyczna budowla centralna, w formie rotundy, z korynckim portykiem sześciokolumnowym jest wzorowana na rzymskim Panteonie. Obok niej znajduje się dzwonnica sprzed 1830 roku.

Widok ukazuje także tłumną scenę targu u podnoża wzgórza. Miejsce na plac targowy w Puławach wyznaczył w czasach Czartoryskich, w roku 1811, wnuk Augusta III Wettyna, Fryderyk August I, elektor, a następnie król Saksonii (1736–1827), w latach 1807–1815 sprawujący jako Fryderyk August III, w wyniku unii personalnej między Księstwem Warszawskim a Saksonią, urząd księcia warszawskiego. Nadał on Puławom prawo odbywania dziesięciu jarmarków rocznie. Założenie placu targowego umożliwiło rozwój miejscowości w tym rejonie. Tuż za traktem lubelskim, wybrukowanym na krótkim odcinku przez Czartoryskich, rozciągała się dzielnica Piaski. Charakter małomiasteczkowy nadawały Puławom domy dworzan i rzemieślników skupione w osadzie pałacowej. Niezależnie, na południe od książęcej rezydencji, funkcjonowała stara wieś Włostowice, z kościołem parafialnym fundowanym przez Elżbietę z Lubomirskich Sieniawską, prababkę księcia Adama Jerzego. Także w 1811 roku Puławy zostały połączone z Końskowolą – ośrodkiem klucza końskowolskiego należącego do Czartoryskich – pierwszą na Lubelszczyźnie drogą bitą, co również sprzyjało rozwojowi miejscowości w czasach Adama Jerzego.

Tradycja jarmarków sięga średniowiecznej Polski. Były miejscem odbywania się wszelkiego rodzaju handlu oraz okazją do spotkań towarzyskich. W najbliższej okolicy działały od dawna duże jarmarki w Wąwolnicy, Kazimierzu Dolnym i Końskowoli. Podobnie jak puławski funkcjonują do dziś.

Renata Bartnik